Mỹ đe dọa tấn công Iran, nhưng vẫn tỏ thiện chí thương lượng

Căng thẳng Mỹ-Iran lên tột đỉnh sau vụ một chiếc drone của Mỹ bị bắn hạ trong vịnh Ba Tư. Chiều hôm qua 20/06/2019, Iran công bố một số hình ảnh và cáo buộc Mỹ « gây hấn » tại Liên Hiệp Quốc. Phản ứng đầu tiên của Donald Trump là dọa trả đũa hành động mà ông gọi là « sai lầm nghiêm trọng » của Iran. Trong đêm qua, Teheran nhận được thông điệp của tổng thống Mỹ gồm hai điểm : Hoa Kỳ chuẩn bị oanh kích nhưng vẫn giữ thiện chí thương lượng.

Các thủy thủ Mỹ trên hàng không mẫu hạm lớp Nimitz USS Abraham Lincoln tại vùng Biển Ả Rập ngày 16/06/2019.

Tình hình trong 24 giờ qua đang đi theo hướng làm tăng thêm nguy cơ chiến tranh trong vùng Vịnh.

Từ Teheran, thông tín viên Siavosh Ghazi phân tích :

Lần đầu tiên truyền hình Iran chiếu đoạn phim chiếc máy bay dọ thám tự hành của Mỹ bị lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran bắn hạ.

Người ta thấy một tên lửa được phóng lên trong đêm.Vài giây sau, có tiếng nổ lớn cùng với những tiếng hô to « Allah vĩ đại ». Trái lại, không có một hình ảnh nào về xác của chiếc drone.

Theo truyền thông Iran, chiếc drone loại Global Hawk bị trúng tên lửa 3-Khordad do Iran chế tạo, có khả năng bắn trúng mục tiêu cách xa 75 km.

Vệ binh Cách mạng Hồi giáo cho là máy bay dọ thám của Mỹ xâm phạm không phận Iran trong khi Washington khẳng định « ở trong không phận quốc tế ».

Ngoại trưởng Mohamad Javad Zarif lên án Mỹ xâm phạm không phận Iran và cho biết sẽ kiện Mỹ ra trước Liên Hiệp Quốc về hành động « xâm lấn », nhất là Iran đã vớt được một phần xác của chiếc drone trong hải phận quốc gia.

Vụ va chạm đầu tiên giữa Iran và Hoa Kỳ chỉ có thể làm cho tình hình căng thẳng thêm với nguy cơ dẫn đến xung đột trực tiếp.

Ayatollah Khamenei, người quyết định sau cùng ?

Thông điệp của tổng thống Mỹ được đại diện ngoại giao Oman tại Iran chuyển đến và đã được các nguồn tin từ chính phủ Iran xác nhận với Reuters. Nguồn tin này cho biết tổng thống Mỹ thông báo ý định « sắp tấn công, cho dù không muốn chiến tranh » và mong rằng Iran trả lời gấp đề xuất « thảo luận » để tránh xung đột. Cũng theo nguồn tin này, thông điệp đã được chuyển lên giáo chủ Ali Khamenei để quyết định.

Còn theo New York Times, tổng thống Donald Trump đã ra lệnh tấn công bắt đầu từ hôm nay 21/06 trước khi cho ngưng lại. Không rõ lệnh này còn được duy trì hay không ? Trong khi chờ đợi, nhiều công ty hàng không quốc tế, trong đó có Air France, tuân thủ khuyến cáo của Mỹ tránh bay ngang vùng eo biển Ormuz.

Hay John Bolton ?

Lo ngại chiến tranh xảy ra, tổng thống Pháp kêu gọi hai bên giữ thái độ chừng mực. Các cường quốc tham gia trong hiệp định hạt nhân 2015, trừ Hoa Kỳ, sẽ họp với nhau vào ngày 28 tháng này.

Tại Hoa Kỳ, đảng Dân chủ lo ngại chủ nhân Nhà Trắng sẽ bị phe diều hâu thuyết phục chọn giải pháp vũ lực.

Từ Washington, thông tín viên Anne Corpet tường thuật :

« Tôi không nghĩ rằng đây là cố ý, mà ai đó vừa hèn vừa ngu đã làm việc này ». Tổng thống Mỹ dường như muốn làm giảm nhẹ trách nhiệm cho chế độ Iran sau vụ bắn hạ chiếc máy bay không người lái.

Ông Donald Trump luôn nói muốn rút quân Mỹ khỏi các khu vực xung đột, và có vẻ không sẵn sàng lao vào chiến tranh. Nhưng trong số những người thân cận của ông có nhiều nhân vật « diều hâu », nhất là cố vấn an ninh quốc gia John Bolton. Các nghi sĩ Dân Chủ đã được mời đến Nhà Trắng để thông tin về sự kiện gây lo ngại một sự leo thang.

Thượng nghị sĩ Chuck Schumer, thủ lãnh phe Dân Chủ tại Thượng Viện, nói : « Tổng thống có lẽ không có ý định tham chiến, nhưng chúng tôi lo ngại rằng ông Trump cùng với chính quyền của ông lôi kéo chúng ta vào một cuộc chiến. Quan điểm của phía Dân Chủ là cần phải có sự đồng ý của Quốc Hội trước khi lao vào một cuộc xung đột với Iran, và một trong những phương cách tốt nhất để tránh một cuộc chiến mà không ai muốn xảy ra, là cần có một cuộc tranh luận tích cực, cởi mở ; và Quốc Hội phải có tiếng nói trong vấn đề này ».

Phe Dân Chủ đã đề nghị một tu chính án, đòi hỏi Nhà Trắng phải tham vấn Quốc Hội trước khi tấn công Iran. Nhưng hiện thời thủ lãnh phe Cộng Hòa đang chiếm đa số ở Thượng Viện, ông Mick McConnell từ chối đưa ra tu chính án này ra biểu quyết.

(RFI)