Tổng thống Mỹ Joe Biden (P) bắt tay đồng nhiệm Trung Quốc Tập Cận Bình, trong cuộc gặp đầu tiên tại Bali, Indonesia, ngày 14/11/2022. AP - Alex Brandon
Hôm nay, 14/11/2022, tại Bali, Indonesia, tổng thống Mỹ Joe Biden và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có cái bắt tay đầu tiên từ khi tổng thống Joe Biden bước vào Nhà Trắng cách nay gần hai năm. Trong cuộc gặp trực diện đầu tiên này, hồ sơ Đài Loan là chủ đề quan trọng nhất. Tuy nhiên, một số nhà quan sát cho rằng, Washington khó thể làm lung lay lập trường của Bắc Kinh trong vấn đề này.
Theo giải thích của nhà nghiên cứu về Đông Á, Antoine Bondaz, Quỹ Nghiên Cứu Chiến Lược trên đài RFI, trong cuộc gặp tại Bali, Joe Biden một lần nữa nhấn mạnh rằng « chính sách Đài Loan của Mỹ là không thay đổi, rằng Washington không hậu thuẫn các tuyên bố độc lập chính thức từ phía Đài Bắc ». Mặt khác, chủ nhân Nhà Trắng cũng muốn tìm cách thăm dò các ý định của Tập Cận Bình đối với hòn đảo trong những năm sắp tới.
Tuy nhiên, Quinn Marschik, chuyên gia về Chiến lược Cộng đồng nói tiếng Hoa, trợ lý giám đốc tại Trung tâm vì Lợi ích Quốc gia, trên trang mạng Responsible Statecraft, đưa ra bốn lý do để giải thích vì sao Tập Cận Bình sẽ không thay đổi chính sách đối với Đài Loan, và Bắc Kinh chưa hẳn dùng đến vũ lực như là một phương tiện để hợp nhất hai bờ eo biển Đài Loan.
Thứ nhất, tại Đại Hội 20 ĐCSTQ, các phát biểu của ông Tập không có gì thay đổi đáng kể. Lãnh đạo đảng CSTQ vẫn nhắc lại lập trường tìm kiếm một sự thống nhất hòa bình, nhưng không loại trừ khả năng dùng vũ lực. Những tuyên bố này cũng phù hợp với Luật chống ly khai và Sách Trắng về chính sách Đài Loan. Nếu như hợp nhất hòa bình theo một hình « Một quốc gia, hai thể chế » xem như là không thể, thì việc hợp nhất hòa bình vẫn có thể xảy ra, cho dù là cưỡng chế.
Thứ hai, khi Trung Quốc đưa điều khoản « phản đối độc lập của Đài Loan » vào trong Hiến Pháp thì điều đó có nghĩa là nhằm chống lại ảnh hưởng của mọi đảng phái hay nhóm chính trị nào ở Đài Loan và những ai tích cực hậu thuẫn hay chính thức cho Đài Loan. Điều này bao gồm cả Đảng Dân Tiến (DPP) đang cầm quyền của bà Thái Anh Văn. Nếu DPP vẫn tiếp tục cầm quyền vào năm 2024, Bắc Kinh vẫn sẽ duy trì chiến lược cô lập Đài Loan. Ngược lại, nếu DPP thất cử, Bắc Kinh rất có thể mở cửa để nêu ra những mối lợi của một chế độ không do DPP lãnh đạo và không đòi ly khai.
Thứ ba là việc ông Vương Hổ Ninh được cất nhắc lên vị trí thứ tư của ban lãnh đạo đảng CSTQ. Nhân vật này sẽ tiếp tục đường lối của Uông Dương, và sẽ là người chỉ đạo chính sách Đài Loan sau Tập Cận Bình. Ông Uông Dương từng cho rằng, một sự hợp nhất sẽ bảo đảm tốt hơn cho sự tồn vong của đảng CSTQ. Định chế chính trị này chỉ vững mạnh và một Nhà nước hùng mạnh là cần thiết để bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ và phát triển các lợi ích của Trung Quốc.
Uông Dương dường như từng cố vấn cho Tập Cận Bình rằng nên chờ đợi tái thống nhất một khi Trung Quốc đã xác định được vị thế của mình nhằm giảm thiểu các rủi ro quân sự, kinh tế và khai thác tối đa thắng lợi quân sự. Được ví như là một chiến lược gia, người vạch ra « giấc mơ Trung Hoa » và hợp nhất Đài Loan, Vương Hổ Ninh có thể chủ trương gia tăng các chiến dịch gây ảnh hưởng của Trung Quốc ở Đài Loan.
Cuối cùng, các bổ nhiệm của Tập trong hàng ngũ lãnh đạo chung cho đảng CSTQ mang dáng dấp của việc tiếp nối chính trị hơn là chuẩn bị một cuộc chiến xâm chiếm. Việc Vương Nghị thay thế Dương Khiết Trì để phụ trách đối ngoại cho đảng CS, và đại sứ Trung Quốc tại Mỹ Qin Gang rất có thể sẽ thay ông Vương Nghị nắm chức vụ ngoại trưởng, cho thấy Bắc Kinh sẽ tiếp tục các đường lối ngoại giao cứng rắn và quyết đoán hơn. Hai nhân vật này có thể sẽ phải làm việc với các nước phi phương Tây để củng cố nguồn hậu thuẫn và tính chính đáng quốc tế, hoặc ít nhất là sự đồng tình cho việc hợp nhất Đài Loan hòa bình hay cưỡng ép.
Tóm lại, theo tác giả bài viết, Bắc Kinh chưa sẵn sàng cho việc ép buộc thống nhất vào lúc này, Trung Quốc sẽ chờ đợi cho đến khi chắc chắn giành được chiến thắng.
Không có nhận xét nào