Anh Châu Thụy (ảnh: nhân vật cung cấp)
Không biết phải gọi Châu Thụy là nhà văn, nhà thơ, họa pháp hay là nhà hoạt động cộng đồng… vì ở trong mỗi lĩnh vực, anh đều để lại những dấu ấn đặc biệt khiến mọi người đều ngỡ ngàng.
Thế nhưng, điểm nhấn rõ rệt và đáng chú ý nhất mà anh giới thiệu đều xuất phát từ một điều duy nhất: Ký ức của anh về những ngày rời khỏi Việt Nam bằng con thuyền vào năm 1980, chứng kiến khổ nhục và đau thương của người Việt đi tìm tự do. Những ký ức đó là phần năng lượng lớn nhất khiến anh hình thành Viện bảo tàng Di sản người Việt (Vietnamese Heritage Museum – VHM).
Châu Thụy với Bút Họa
Sinh sống ở Lâm Đồng, năm 1980, song thân của Châu Thụy quyết định đưa đứa con trai của mình đang học lớp 9, một mình đến Rạch Giá để vào bước vào cuộc hành trình tìm một tương lai khác. Chuyến tàu lênh đênh trên biển ba ngày, vừa tránh né cuộc săn đuổi của tàu bộ đội cộng sản, vừa bị hải tặc Thái Lan chặn đường cướp. Đói khát và trải nghiệm một hành trình vào đời khắc nghiệt, cuối cùng Châu Thụy cũng đến Mỹ, mang theo hy vọng của gia đình dành cho anh, và mang theo cả những điều không thể nào quên của thân phận một thuyền nhân.
Châu Thụy tốt nghiệp Đại học Louisiana với bằng Cử nhân Khoa học Kỹ thuật Điện (BSEE). Anh có hai bằng sáng chế Hoa Kỳ, đạt được những thành tựu như ước mơ mà gia đình đã gửi gắm, thế nhưng, lẽ ra bắt đầu cuộc đời ổn định với nghề nghiệp có được, Châu Thụy lại bước sang một lĩnh vực khác, hoàn toàn mới mẻ với người Việt hải ngoại, bộ môn anh gọi là Bút Họa. Lấy cảm hứng từ thư pháp Việt Nam, bộ môn mà anh coi là một loại hình nghệ thuật mới kết hợp tính biểu tượng của hình ảnh với sức mạnh của ngôn từ. Từ đó, anh mở ra một góc mới, với mục đích truyền tải vẻ đẹp của chữ Việt bằng sự cách điệu chứa đựng hình họa.
Những bản bút họa đầu tiên giới thiệu với mọi người đã đem lại sự thích thú. Từ bi, hay Thuyền nhân, là những sự sáng tạo đem lại cho Châu Thụy những danh tiếng đầu tiên, gợi mở một bộ môn nghệ thuật mới trong cộng đồng người Việt tự do. Châu Thụy được mời đi giới thiệu ở các trường đại học, các điểm sinh hoạt cộng đồng… về những tạo tác của mình, giải thích và trình bày các phương thức để hình thành phong cách bút họa.
Từ bi: Tác phẩm với ba dòng đơn giản miêu tả yếu tố tử tế. Lòng tốt mở ra, tâm trí, trái tim và nhận thấy khi người khác đang đau khổ. Lòng trắc ẩn là sự sẵn sàng mở lòng với người khác mà không mong nhận lại điều gì. Mở rộng bản thân và không ngần ngại giúp đỡ những người gặp khó khăn, làm nhẹ đi gánh nặng đau đớn và đau khổ của người khác.
Không ngần ngại giúp đỡ, mở rộng vòng tay chia sẻ gánh nặng, đau khổ của những người bất hạnh (hình trái tim ngược). Như ý nghĩa hàm chứa trong hai câu thơ sau:
Đổ ra trái tim của bạn,
Mở rộng vòng tay, nhưng không mong đợi gì được đáp lại.
Các yếu tố:
-Lá bồ đề hay lá hình trái tim: Tượng trưng cho lòng từ bi, nhân ái, bao dung.
-Hình trái tim ngược: Tượng trưng cho những người bất hạnh, trái ngược với cuộc sống bình thường.
-Đường cong dài: Dang tay để hỗ trợ hoặc chia sẻ.
Thuyền nhân: Trong cơn thử thách trên biển, Thuyền nhân đã hy sinh gần như tất cả. Nhưng họ KHÔNG đánh mất nhân tính và phẩm giá, bởi những mệnh lệnh ngăn nắp giữa sự hỗn loạn trong những giây phút tuyệt vọng khi chờ được cứu khỏi chiếc thuyền đang chìm.
Đức tin của họ được thử thách khi họ đối mặt với cái chết. Cứu tinh của họ, những vị thần, là hy vọng sống sót duy nhất của họ. Trong khi một số cầu xin Chúa giúp đỡ, những người khác âm thầm cầu nguyện phép màu. Lòng dũng cảm của họ được thể hiện một cách trân trọng ở đây trong Thư pháp Ấn tượng này. Thuyền nhân thà chết đứng vì lý tưởng chứ không sống quỳ gối.
Nỗi đau được cảm nhận qua những giọt nước mắt và tiếng hét của họ chìm vào sự im lặng giữa biển khơi. Châu Thụy như muốn nói, Chúng tôi, những người sống sót, có nghĩa vụ phải cho thế giới nghe thấy những âm thanh của sự im lặng. Thuyền nhân là ví dụ sống động của sự chuyển tiếp giữa đất liền và biển cả, giam cầm và tự do, đau khổ và hạnh phúc, sự sống và cái chết.
Các yếu tố:
-Hai dòng cắt nhau: Chuyển tiếp giữa giam cầm và tự do, đất liền và biển cả, đau khổ và hạnh phúc, sự sống và cái chết.
-Chìm thuyền: Mọi người từ trẻ đến già, từ đàn ông đến phụ nữ, đưa tay ra cầu cứu.
-Giọt nước mắt: Hàng ngàn giọt nước mắt rơi.
Tâm tình về bút họa, Châu Thụy nói rằng phong cách Bút Họa, hay Thư pháp Ấn tượng, thường bao gồm hai phần: Hình thức thực tế và ấn tượng thị giác. Phần đầu tiên, hình thức, có thể so sánh với phong cách viết phông chữ dành riêng cho một nhà thư pháp. Một số phông chữ yêu cầu các nét dày và nặng để thể hiện sức mạnh, sự dũng cảm, vững vàng và quyết tâm; trong khi các phông chữ khác chỉ yêu cầu các nét nhẹ nhàng và lượn sóng để gợi cảm giác thanh lịch, ý nhị, điềm tĩnh và thư thái.
Phần thứ hai, ấn tượng thị giác, có thể được tạo ra bằng các hiệu ứng silhouette tương phản với các nét đen trên nền trắng hoặc ngược lại, để gợi lên hình ảnh của một vật thể quen thuộc trong tâm trí người xem. Ấn tượng thị giác cũng có thể đạt được bằng một số yếu tố nhất định, có thể được nhúng khéo léo vào các biểu mẫu hoặc có thể được tăng cường bằng hiệu ứng tô màu.
Những yếu tố nhúng này nhằm kích hoạt phản ứng cảm xúc từ người xem đối với cảm xúc mà nghệ sĩ dự định nắm bắt tại thời điểm sáng tạo nghệ thuật. Khi các màu đen và trắng đan xen vào nhau, hiệu ứng “xám” được tạo ra. Chính hiệu ứng “xám” gợi lên ấn tượng thị giác thay đổi tùy thuộc vào trải nghiệm, cảm xúc và văn hóa độc đáo của người xem.
Bút họa được sáng tạo bởi những yếu tố mà tác giả gửi gấm hồn của chữ trong hình thể, hoặc ẩn hiện, hoặc chìm nổi giữa các sắc màu. Sự gửi gấm (hồn) này còn tùy thuộc vào sự khai phá của người thưởng lãm, đặt mình vào tâm trạng của người sáng tác. Khi màu mực đen và nền giấy trắng quyện vào nhau, tạo nên màu nâu phát xuất, giúp những hình ảnh đưa tâm ý người xem bước vào một thế giới ảo huyền mà trong đó, linh hồn của chữ tỏa nên nét nhiệm màu.
Châu Thụy với Vực xoáy
Số phận thuyền nhân là những ký ức đeo đuổi không rời với Châu Thụy. Anh ấp ủ một tiểu thuyết tái hiện lại những dữ liệu đời mình, và của những người khác, ra mắt năm 2015, với tựa Vực Xoáy. Cuốn sách gây ấn tượng mạnh khi ra mắt người đọc. Châu Thụy nói anh dành nhiều giờ, để đọc các tự thuật của những thuyền nhân khác, và anh rơi nước mắt khi thấy sự nổi trôi của mình so với muôn vàn người Việt khác là vô cùng nhỏ bé.
Để đổi lấy một tương lai, giữ một niềm hy vọng, nhiều người Việt đã sống được, đến được đất nước tự do và giữ im trong mình những vết thương không bao giờ lành, và cứ rỉ máu khi nhắc tới. Đó là sự thôi thúc khiến Châu Thụy viết hơn 260 trang Vực Xoáy. Tâm tình về quyển sách, Châu Thụy nói nhiều chi tiết trong sách là có thật, trong đó nhân vật chính là hai người trẻ ở lứa tuổi 17, 18. Trong hoàn cảnh vô vọng, với rất nhiều đau khổ đè nặng lên cuộc đời, họ vẫn vươn lên và cố tìm một tia hy vọng là đi vượt biên. “Tác phẩm này nói lên những đau thương của dân tộc, sau biến cố miền Nam bị thất thủ. Trong nỗi đau thương đó, tôi muốn gửi gắm tất cả những gì đã xảy ra trong quá khứ, nhất là ở thời điểm mà rất nhiều người bỏ nước ra đi tìm tự do”, Châu Thụy nói.