Nghiên Cứu Biển Đông
22/01/2025
Ảnh: AFP
Ngày 20/1/2025, Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump chính thức nhậm chức. Ngay sau khi bắt đầu nhiệm kỳ, Trump đã ký nhiều sắc lệnh hành pháp, bao gồm:
• Về cách tiếp cận đối ngoại tổng thể, Trump khẳng định Mỹ sẽ theo đuổi nguyên tắc “nước Mỹ trên hết ”. Biểu hiện ngay tức thời là sắc lệnh “Chính sách thương mại nước Mỹ trước tiên ”.
• Về đa phương và an ninh phi truyền thống, Trump ký sắc lệnh rút Mỹ khỏi Hiệp định Paris và Tổ chức Y tế Thế giới .
• Riêng về Trung Quốc, Trump ký sắc lệnh: (i) yêu cầu gia hạn thêm 75 ngày để đánh giá mối đe dọa an ninh từ TikTok ; (ii) tiếp tục đánh giá hành vi của TQ trong chuyển giao công nghệ - sở hữu trí tuệ…
Các sắc lệnh Trump 2.0 này có thể mang nhiều hàm ý với khu vực:
• “Nước Mỹ trên hết” có thể khiến các nước khu vực phải “chia sẻ” nhiều hơn.
- Mỹ có thể tăng thuế quan với các nước có thặng dư thương mại với với Mỹ (gồm những nước có xuất siêu sang Mỹ trong khu vực như Trung Quốc (TQ), Việt Nam, Nhật Bản, Hàn Quốc,… bất chấp các hạn chế trong cách tính toán thặng dư thông thường).
- Mỹ có thể tăng yêu cầu đồng minh – đối tác Ấn – Thái “chia sẻ trách nhiệm” bằng cách hiện diện nhiều hơn tại các điểm nóng như Biển Đông hay eo Đài Loan. Điều này một mặt giúp cân bằng tương quan lực lượng và tạo ra nhiều cơ hội hợp tác hơn với các nước, mặt khác có thể khiến môi trường tổng thể thêm căng thẳng.
• ASEAN cũng có thể bị ảnh hưởng khi Trump 2.0 có xu hướng ưu tiên song phương thay vì đa phương và bỏ qua an ninh phi truyền thống.
- Vai trò trung tâm của ASEAN có thể bị thách thức nếu Trump 2.0: chỉ quan tâm đến các cơ chế tiểu đa phương của Mỹ; bỏ qua các sự kiện của ASEAN (như đã làm thời Trump 1.0); tập trung vào quan hệ với một số thành viên ASEAN có lợi thay vì với cả khối.
- Việc Trump 2.0 tiếp tục “quay lưng” với vấn đề khí hậu, môi trường có thể làm gián đoạn hợp tác về khí hậu – môi trường hiện có giữa Mỹ với khu vực, đặc biệt là những nơi mà Chính quyền Biden gắn với vấn đề khí hậu như các quốc đảo Thái Bình Dương hay MeKong.
• Cạnh tranh Mỹ - Trung có thể sẽ căng thẳng hơn, bao gồm tại khu vực:
- Mặc dù Trump chưa cấm Tiktok và tăng thuế lên TQ nhưng trong/sau giai đoạn đánh giá, Mỹ hoàn toàn có thể đưa ra các biện pháp cạnh tranh cứng rắn hơn. Bloomberg dẫn nguồn tin giấu tên cho biết Trump có thể sẽ áp thuế lên TQ nhưng chưa rõ thời gian và sẽ có các cuộc hội đàm và điện đàm với Chủ tịch TQ Tập Cận Bình trong thời gian tới. Điều này có thể tăng áp lực chọn phe đối với các nước vừa và nhỏ trong khu vực.
Độc giả NCBĐ có bình luận gì về vấn đề này?
https://www.facebook.com/eastseastudies
Không có nhận xét nào