https://vietquoc.org/
22/3/2025
Trung Đông vùng đất luôn chiến tranh
Tại Trung Đông, sự im lặng tưởng chừng như mọi chuyện được ổn, nhưng thật ra nó không yên chút nào! chính sách của Tổng Thống Trump 2.0 đối với Trung Đông ra sao?
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và các cố vấn của ông có chiến lược ở Trung Đông dài hạn hay họ chỉ tham gia vào các hoạt động quân sự tạm thời để dập tắt đám cháy trong khu vực như không kích Houthis?
Đây là một câu hỏi đặt ra khi quyết định gần đây của Tòa Bạch Ốc ra lệnh không kích vào Houthis, một lực lượng phiến quân làm công cụ của Iran ở Yemen, họ thường tấn công vào tàu dân sự và quân sự của Israel, Hoa Kỳ và các nước Tây Phương di chuyển trên vùng Biển Đỏ. Những đợt không kích dữ dội trong những ngày qua vượt ngoài chịu đựng của Yemen!
Một số nhà bình luận đã gọi chính sách đối ngoại của Trump đối với Trung Đông là ngẫu hứng. Nhưng không phải vậy! mà phải hiểu rằng trọng tâm của TT Trump là kiềm chế một Iran không được có vũ khi tiêu diệt Israel (ý nói là vũ khí nguyên tử), thì các hành động mà Washington đang thực hiện đối Yemen, Syria và Lebanon được xem là hỗ trợ cho việc nhắm tới kiềm chế Iran.
Không kích Yemen: Tất cả nhắm tới Iran
Các cuộc không kích của Hoa Kỳ chống lại Houthis bắt đầu vào ngày 15/03 có nhiều mục tiêu. Mục tiêu trước mắt là buộc Houthis dừng các cuộc tấn công vào tàu thuyền và Israel, Hoa kỳ và các nước Tây Phương trên biển Đỏ. Bộ Trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth đã nói mục tiêu này trong một cuộc phỏng vấn, ông tuyên bố rằng, “Khi Houthis ngừng các cuộc tấn công, chúng tôi sẽ dừng lại”.
Nhưng nó không chỉ Houthis ở Yemen, các giới chức Hoa Kỳ cũng nói rõ rằng: Iran trang bị vũ khí, huấn luyện Houthis và cung cấp cho họ thông tin tình báo về hoạt động của tàu thuyền di chuyển trên biển Đỏ phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về hành động của Houthis. Tổng Thống Trump gần đây đã cảnh báo rằng Iran có thể phải trả giá rất đắc kể cả một cuộc tấn công quân sự của Hoa Kỳ vào Iran, nếu Houthis không chịu dừng lại.
Thành công của Hoa Kỳ trong việc làm im tiếng hỏa tiễn và máy bay không người lái của Houthi, làm giảm mối đe dọa từ lực lượng dân quân ủy nhiệm của Iran một lực lượng phiến quân vẫn hoạt động tích cực nhất chống lại các lợi ích của Hoa Kỳ và Israel từ khi Israel có chiến tranh với Hezbollah và Hamas – nay, mà cả hai đều bị suy yếu trầm trọng do thành công quân sự của Israel – Cả Hamas và Hezbollah đã đồng ý ngừng bắn với Israel trong một khoảng thời gian dài. Phiến quân Hamas mới tuyên chiến trở lại gần đây vài ngày.
Việc Hoa Kỳ oanh kích dữ dội Houthis là để cảnh báo tiếp theo là Iran có thể là mục tiêu. Việc này cũng có thể đây là đòn hù dọa Iran bước vào đàm phán về chương trình nguyên tử.
Trung Động vùng chiến tranh
Iran cho Hoa kỳ là mạo hiểm chiến tranh
Gần đây, lãnh đạo Hồi Giáo tối cao của Iran, Ayatollah Ali Khamenei, từ chối lời đề nghị tham gia đàm phán của Tổng Thống Trump.
Các cuộc tấn công mạnh bạo vào Houthis đã khiến những lời cảnh báo được che đậy của TT Trump lộ rõ ràng hơn rằng nếu không có tiến triển nào trong việc ngăn chặn Iran chế tạo vũ khí nguyên tử thì Hoa Kỳ, Israel hoặc cả hai có thể tấn công không quân tàn khốc vào các cơ sở chế tạo nguyên tử của Iran. Chính quyền TT Trump đã tìm cách nâng cao thông điệp này bằng các cuộc tập trận không quân chung với Israel, trong đó các máy bay ném bom B-52 của Hoa Kỳ, có mang theo những loại bom có thể xuyên thủng các cơ sở nguyên tử của Iran nằm dưới sâu dưới lòng đất cùng với oanh tạc cơ F-15I và F-35I của Israel “thực hành phối hợp tác chiến trên không… để nâng cao khả năng giải quyết… đối với các mối đe dọa trong khu vực do Iran gây ra”.
Về phía Iran, họ thừa nhận rằng khả năng chống lại cuộc tấn công của Israel do Hoa Kỳ hậu thuẫn đã bị giới hạn đáng kể kể từ khi Israel phá hủy hệ thống phòng không tối tân nhất của Iran trong một cuộc tấn công bằng hỏa tiễn vào tháng 10/2024.
Mặt khác, Hoa Kỳ cũng đang gây sức ép về kinh tế tối đa đối với Iran vốn đang gặp khó khăn như Washington có ý định đưa ra biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Iran bằng cách truy lùng và hủy diệt mạng lưới tàu bí mật chở dầu và các công ty mà Trung Cộng và Iran đã phát triển trong bốn năm qua để lách lệnh trừng phạt đối với việc chuyển giao dầu của Iran cho Trung Cộng. Hàng tỉ USD mà Iran thu được từ việc bán dầu cho Trung Cộng là nguồn kinh tế quan trọng của Iran, giúp chế độ này chống lại những thỏa hiệp với Tây Phương về phát triển nguyên tử của mình.
Ổn định Syria và Lebanon: mục đích chống lại Iran
Ngay cả khi chính quyền TT Trump tham gia vào hành động quân sự ở Yemen và đe dọa Iran, các giới chức Hoa Kỳ vẫn âm thầm tìm cách ổn định ở Syria và bảo đảm thỏa thuận ngừng bắn ở Lebanon.
Tại Syria: Các giới chức quân sự Hoa Kỳ đã đóng vai trò rất quan trọng trong việc làm trung gian thỏa thuận ngày 10/03 giữa chính phủ mới ở Syria và Lực Lượng Dân Chủ Syria do người Kurd lãnh đạo – một đồng minh thân cận Hoa Kỳ hỗ trợ để chống lại nhà nước tự xưng Hồi Giáo ISIS. Thỏa thuận này là một bước quan trọng trong việc đưa người Kurd vào quân đội Syria mới, giúp ổn định chính phủ Syria mới bằng cách loại bỏ mối đe dọa xung đột với người Kurd. Điều này rất cần thiết nếu chính phủ Mỹ muốn tiếp cận các nguồn năng lượng quan trọng ở phía bắc Syria và thúc đẩy việc khôi phục quyền kiểm soát toàn bộ lãnh thổ Syria trong tương lai.
Đối với Hoa Kỳ, thỏa thuận này sẽ ngăn chặn mối đe dọa ở Syria cho rằng Iran có cơ hội giúp đỡ các phiến quân ủy nhiệm của họ và bắt đầu xây dựng lại căn cứ, hoặc xử dụng Syria làm tuyến đường vận chuyển vũ khí từ Iran đến Lebanon tiếp tế cho phiến quân Hezbollah.
Thỏa thuận này cũng cho phép người Kurd và các nhóm liên minh với họ tiếp tục hợp tác với các lực lượng Hoa Kỳ ở miền đông Syria để chống lại mối đe dọa từ ISIS, lực lượng đang tìm cách tái lập gần biên giới Syria-Iraq và đã gia tăng các cuộc tấn công trong những năm qua.
Tại Lebanon: Tương tự như vậy, tại Lebanon, một phái viên Hoa Kỳ có kế hoạch đưa Lebanon và Israel lại với nhau để giải quyết các vấn đề còn lại giữa hai nước đang ngăn cản việc thực hiện đầy đủ thỏa thuận ngừng bắn tháng 11/2024.
Việc này Hoa Kỳ có ba mục tiêu. Thứ nhất, muốn giải quyết các tranh chấp dai dẳng về biên giới Israel-Liban. Thứ hai, muốn tạo điều kiện điều động toàn diện Lực Lượng Vũ Trang Lebanon (LAF) và lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc ở miền nam Lebanon ngăn chặn Hezbollah tái lập và Thứ ba, tạo điều kiện được thuận tiện cho quân đội Israel rút ra khỏi những vị trí mà họ đang chiếm đóng ở miền nam Lebanon nhằm bảo vệ người Israel trở về nhà.
Để củng cố khả năng và khẳng định hiệu quả của LAF trước các mối đe dọa từ Hezbollah, và để thể hiện sự tin tưởng của Hoa Kỳ vào Tổng thống mới Joseph Aoun và Thủ tướng Nawaf Salam của Lebanon, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã đặc biệt chấp thuận ngoại lệ lệnh ngưng viện trợ nước ngoài của Hoa Kỳ đã tháo khoáng 95 triệu USD tài trợ cho Lực Lượng Vũ Trang Lebanon (LAF).
Những nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm ngăn chặn thỏa thuận ngừng bắn ở Lebanon bị phá vỡ và dựng niềm tin các nhà lãnh đạo mới ở Lebanon cho thấy những bước đi như vậy rất quan trọng để ngăn chặn sự trở lại của Hezbollah và ngăn chặn sự trổi dậy của Iran trong vùng.
Gaza: Sự ủng hộ của Hoa Kỳ đối với Israel làm suy yếu các nỗ lực của Iran
Khi nói đến Gaza, sự ủng hộ của chính quyền Trump đối với quyết định mở lại chiến tranh với Hamas của Thủ Tướng Israel Netanyahu có khả năng sẽ chống lại mục tiêu lớn hơn của Washington là chống lại Iran. Các cuộc tấn công trên không quy mô lớn của Israel vào Hamas và việc tái điều động lực lượng bộ binh vào Gaza trong tuần này, sau đó là một cuộc tấn công đáp lại bằng hỏa tiễn của Hamas vào thủ đô Israel – Tel Aviv, có nguy cơ tạo ra một cuộc xung đột không chấm dứt với nhóm khủng Hamas. Như đã thấy rõ trong các cuộc biểu tình trên đường phố Israel trong những ngày gần đây, cuộc xung đột mới này có khả năng làm gia tăng sự chia rẽ nội bộ ở Israel do sự phản đối rộng rãi trong số người Israel đối với việc tiếp tục chiến tranh. Đổi lại, sự căng thẳng này và việc Netanyahu tiếp tục cuộc chiến ở Gaza có nguy cơ khiến Israel mất tập trung vào cách đối phó với Iran.
Về bản thân của Netanyahu, có thể tìm cách kéo dài cuộc chiến Israel-Hamas để tránh sự tính toán chính trị của dân chúng Israel về trách nhiệm được của ông đối với những thất bại về an ninh quốc gia trong cuộc tấn công khủng bố của Hamas vào Israel vào ngày 7/10/2023. Hiện tại, việc tiếp tục chiến tranh với Hamas giúp ông duy trì quyền lực chính trị ở Israel vì các thành viên cực hữu trong liên minh của Netanyahu đe dọa sẽ rời khỏi chính phủ của ông, có khả năng gây ra sự sụp đổ của chính phủ, nếu ông kết thúc chiến tranh trong khi Hamas vẫn nắm quyền ở Gaza.
Việc Hoa Kỳ ủng hộ việc tiếp tục chiến tranh ở Gaza có khả năng gây căng thẳng cho mối quan hệ với các nước trong vùng Vịnh như Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và các quốc gia vùng Vịnh khác, nhất là những quốc gia có dân số ủng hộ người Palestine. Điều này càng làm phức tạp thêm việc bảo đảm một mặt trận thống nhất đối với Iran. Hơn nữa, trong khi chiến tranh vẫn tiếp diễn Israel-Hamas, Hoa Kỳ sẽ không thể theo đuổi mục tiêu đáng mơ ước của mình là làm trung gian bình thường hóa quan hệ giữa Saudi Arabia và Israel vì Saudi Arabia đã nói rõ rằng họ sẽ không cân nhắc đến bước đi như vậy trong khi chiến tranh vẫn tiếp diễn.
Điều gì có thể xảy ra ?
Vì vậy, trong khi chính quyền Tổng Thống Trump có nhiều yếu tố của một chiến lược đối với Trung Đông, thì có nhiều điều có thể xảy ra sai với chính sách của Hoa Kỳ đối với khu vực này.
Điều đó có thể xảy ra như thế nào? Đầu tiên, người Houthi có thể chứng minh là khó bị đàn áp mặc dù đã có một chiến dịch quân sự kéo dài. Iran có thể gọi điện cho Washington bằng cách từ chối đàm phán về chương trình nguyên tử của mình cho đến khi Hoa Kỳ bắt đầu nới lỏng lệnh trừng phạt. Những trường hợp này đến lượt nó có thể buộc Tòa Bạch Ốc phải tăng cường đáng kể các hoạt động chống lại người Houthis và dùng đến một cuộc tấn công quân sự lớn vào Iran hoặc lùi bước và tỏ ra yếu thế.
Những nỗ lực nhằm thúc đẩy sự ổn định ở Lebanon và Syria có thể tan vỡ, khiến cả hai quốc gia này dễ bị Iran và Hezbollah tiếp tục gây rối loạn.
Gaza có thể là một vũng lầy lâu dài đối với Israel và là nguồn gây căng thẳng đáng kể cản trở những nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm tạo ra sự hợp tác chặt chẽ hơn với các đối tác trong khu vực. vùng Vịnh.
Với sự tín nhiệm của nhóm Trump, việc đưa ra một kế hoạch luôn được ưu tiên hơn so với phương án thay thế. Nhưng thành công ở Trung Đông đòi hỏi phải thích ứng với các sự kiện thay đổi nhanh chóng. Nếu mọi cách đều không hiệu quả, thì nhóm của Trump sẽ cần phải ứng biến.
Hoa Kỳ ngày 22 tháng 3 năm 2025
Lê Hòanh Sơn
https://vietquoc.org/trung-dong-that-ar81c-roi-cho-hoa-ky/#more-37980
Không có nhận xét nào