Hoang Anh Tuan
18/5/2025
Câu chuyện công nghệ
TT Trump không đến Brussels, không đến London, cũng chẳng đến Tokyo. Trong chuyến xuất ngoại đầu tiên sau khi quay lại Nhà Trắng, ông Trump chọn Trung Đông. Trump không đi một mình mà tháp tùng ông là cả một “liên minh công nghệ” gồm Elon Musk (CEO SpaceX, Tesla), Sam Altman (CEO OpenAI), Jensen Huang (CEO NVIDIA) cùng hàng loạt nhà lãnh đạo các tập đoàn AI hàng đầu của Mỹ.
Đó không phải là lựa chọn ngẫu nhiên. Đó là bước đầu tiên để thiết lập một “trục quyền lực mới” giữa Mỹ và các quốc gia vùng Vịnh giàu năng lượng đang khao khát chuyển mình – một liên minh công nghệ – thương mại mang tầm toàn cầu. Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt giữa Mỹ và Trung Quốc, Trung Đông đang trở thành tâm điểm chiến lược. Và chuyến đi của Trump là để bảo đảm rằng Mỹ giữ vai trò dẫn dắt trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo đang hình thành từ sa mạc.
Trong kỷ nguyên mới, sức mạnh kinh tế không còn nằm ở GDP, mà ở sức mạnh tính toán. AI không chỉ là một ngành công nghiệp mà được xem là "tôn giáo mới". Và dữ liệu chính là tài nguyên có giá trị nhất, thay thế vị trí của dầu mỏ, kim loại quý hay tiền tệ. Quốc gia nào kiểm soát được dữ liệu và hạ tầng tính toán sẽ kiểm soát chuỗi giá trị toàn cầu. Không phải chủ nghĩa giáo điều, cũng không phải thần quyền – mà sức mạnh công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) đang nổi lên như công cụ quyết định trong việc tái định hình trật tự thế giới trong kỷ nguyên AI.
TRUNG ĐÔNG: CỤM ĐIỆN NĂNG KHỔNG LỒ – NGUYÊN LIỆU MỚI CỦA AI
Không điện – không AI. Trung Đông đang sở hữu yếu tố mà phần lớn thế giới đang thiếu: Nguồn điện giá rẻ, ổn định, quy mô công nghiệp. Với khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) dồi dào và tiềm năng năng lượng mặt trời khổng lồ, các nước như Saudi Arabia, UAE, Qatar có thể cung cấp hàng chục terawatt điện năng mỗi năm cho các trung tâm dữ liệu.
Trong khi châu Âu và Mỹ vẫn còn tranh cãi về quy hoạch điện sạch, thì Trung Đông đã âm thầm triển khai các cụm điện mặt trời và nhà máy điện khí hỗn hợp phục vụ riêng cho các trung tâm AI. Đây là nền tảng vật lý thiết yếu để huấn luyện mô hình ngôn ngữ lớn, vận hành các siêu máy tính, và giữ cho mô hình AI “thở” liên tục.
VỊ TRÍ ĐỊA CHÍNH TRỊ: TỪ TÂM THẾ GIỚI HỒI GIÁO ĐẾN GẦN 4 TỶ NGƯỜI
Trung Đông không chỉ giàu năng lượng, mà còn là giao điểm chiến lược giữa ba lục địa và hàng tỷ dân. Nằm giữa châu Á, châu Âu và châu Phi, các AI Zone tại đây có thể xử lý dữ liệu và cung cấp dịch vụ cho các thị trường khổng lồ từ Ấn Độ đến Ai Cập, từ Thổ Nhĩ Kỳ đến Pakistan. Ước tính có tới 4 tỷ người nằm trong bán kính 1000 dặm tính từ tâm điểm các AI Zone ở vùng Vịnh – một mật độ dân số tiềm năng mà không khu vực nào khác trên thế giới có thể so sánh.
Trump và các tập đoàn Mỹ nhìn ra điều này: Muốn chiếm lĩnh thị trường AI toàn cầu thì phải có mặt ở nơi gần dữ liệu, gần khách hàng, và gần hệ thống pháp lý cởi mở. Trung Đông – với khát vọng hội nhập, dân số trẻ, tầng lớp trung lưu đang lên và không gian mạng đang mở rộng – chính là câu trả lời.
HẠ TẦNG DỮ LIỆU: ĐẦU TƯ KHÔNG GIỚI HẠN, TƯ DUY KHÔNG GIỚI HẠN
Không nơi nào trên thế giới hiện nay đầu tư vào hạ tầng AI với tốc độ và quy mô như Trung Đông. UAE xây dựng “AI City” ở ngoại ô Abu Dhabi, Saudi Arabia chuẩn bị triển khai NEOM Cloud Complex, còn Qatar vừa khánh thành siêu trung tâm dữ liệu tích hợp 42 cụm riêng biệt. Cả ba quốc gia đều chi hàng chục tỷ USD, không phải để xây lâu đài, tượng đài hay các nhà thờ Hồi giáo nguy nga, mà để hút nhân tài và công nghệ cao.
Với cơ chế “sandbox công nghệ,” các tập đoàn Mỹ được phép thử nghiệm các mô hình AI mới, tối ưu hóa thuật toán, triển khai LLM bản địa – điều mà họ không thể dễ dàng làm ở Thung lũng Silicon. Không ngạc nhiên khi các ông lớn như Oracle, Microsoft, Palantir chọn đặt GPU clusters tại Doha và Riyadh thay vì Los Angeles hay San Jose.
Ý CHÍ CHUYỂN ĐỔI: TỪ DẦU MỎ SANG TRÍ TUỆ NHÂN TẠO
Lãnh đạo các nước vùng Vịnh hiểu rằng: dầu mỏ không còn là bảo đảm cho quyền lực quốc gia trong thế kỷ 21. Từ “Saudi Vision 2030” đến “Abu Dhabi Economic Vision 2030,” AI được đặt ở trung tâm chiến lược phát triển. Và họ cần đối tác – không chỉ về vốn, mà về công nghệ và mô hình quản trị.
Trump đi cùng với các CEO không để rao bán sản phẩm, mà để xây dựng liên minh: Cùng mở đại học AI, phát triển nhân lực địa phương, hợp tác song phương trong các nền tảng công nghệ lõi. Những gì Mỹ cần – nguồn điện, vị trí chiến lược, dòng tiền đầu tư – đều có ở Trung Đông. Còn những gì Trung Đông thiếu – công nghệ lõi, nhân lực kỹ thuật, bảo đảm an ninh – đều là thế mạnh của Mỹ.
TRUNG ĐÔNG – ĐIỂM TRÁNH THƯƠNG CHIẾN, TẠO VÒNG CUNG CÂN BẰNG TRUNG – MỸ
Giữa lúc Washington thắt chặt xuất khẩu AI sang Trung Quốc, các công ty công nghệ Mỹ đang cần “phòng tuyến thứ hai.” Trung Đông – không bị ràng buộc bởi căng thẳng Mỹ–Trung, nhưng vẫn giữ quan hệ đối tác chiến lược với Mỹ – là điểm đệm lý tưởng.
Chính quyền Trump đã khéo léo dùng lợi ích thương mại để định hình lại trật tự chiến lược. Không triển khai thêm quân, không cần mở căn cứ mới – chỉ cần triển khai hạ tầng AI, đưa công nghệ Mỹ hiện diện thường trực tại các quốc gia đồng minh – và từ đó tạo ra vùng ảnh hưởng công nghệ vững chắc, linh hoạt, ít tốn kém mà hiệu quả cao.
KẾT LUẬN
Trung Đông, dưới góc nhìn của Tổng thống Trump và giới công nghệ Mỹ, không còn là mảnh đất của chiến tranh và xung đột. Đó là nơi có điện rẻ, dữ liệu phong phú, vị trí chiến lược, ý chí chuyển đổi và không gian pháp lý cho các siêu mô hình AI. Những gì đang diễn ra ở Saudi, Qatar và UAE không phải chỉ là hợp đồng đầu tư, mà là định hình lại bản đồ công nghệ toàn cầu. Và Mỹ – thông qua Trump và các tập đoàn như NVIDIA, OpenAI, Palantir – đang là người viết lại luật chơi.
Chuyến công du này của ông Trump không chỉ là sự kiện, mà là bước ngoặt – khởi đầu cho một kỷ nguyên nơi Trung Đông không chỉ xuất khẩu dầu, mà còn xuất khẩu trí tuệ. Và khi AI là “dầu mỏ mới,” người nắm giữ hạ tầng AI mới chính là người mở ra chìa khóa cho tương lai./.
https://www.facebook.com/tuan.hoang.1428
Không có nhận xét nào