Tình hữu nghị thận trọng giữa Việt Nam và Hoa Kỳ lại có dấu hiệu căng thẳng, 50 năm sau khi chiến tranh kết thúc

Nhân Tuấn Trương

06/5/2025

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Chụp lại hình ảnh, Từ trái qua: Đại sứ Ted Osius, Chủ nhiệm Đoàn Hòa bình Carolyn Hessler Radelet, Ngoại trưởng John Kerry, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh và Đại sứ Việt Nam tại Mỹ Phạm Quang Vinh trong lễ ký kết thỏa thuận Đoàn Hòa bình hoạt động tại Việt Nam diễn ra tại Nhà khách Chính phủ ở Hà Nội vào ngày 24/5/2016.

Trên SCMP sáng nay có bài nói về "Tình hữu nghị thận trọng giữa Việt Nam và Hoa Kỳ lại có dấu hiệu căng thẳng, 50 năm sau khi chiến tranh kết thúc". GS Carlyle Thayer được phỏng vấn trong bài đã tiết lộ một chi tiết thú vị. 

Sau 30-4 "lãnh đạo cộng sản nhanh chóng củng cố quyền lực, không chỉ ở việc tập trung cải tạo quân đội miền Nam, mà còn thanh trừng cả những đồng minh trước đây của họ là Việt Cộng. Hàng trăm ngàn người đã bị đưa đến các trại “cải tạo”, trong khi một cuộc di cư hàng loạt bằng đường biển diễn ra sau đó"...

Chi tiết thú vị là CSVN đã thanh trừng những "đồng minh" Việt cộng, tức là thành phần Mặt trận giải phóng miền Nam. Đồng thời với việc đưa đi học tập cải tạo hàng ngũ quân nhân và viên chức phục vụ cho chế độ VNCH. 

Tiếc là GS Thayer tiết kiệm lời nói, không cho độc giả biết nguyên do vì sao "đồng minh" Việt cộng bị "thanh trừng" ? 

Chuyện này cần nói lại cho rõ. 

Việt cộng có nghĩa là những người Việt nam theo cộng sản. Từ này đặc biệt chỉ nhân sự thuộc Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam. Cán bộ MTDTGPMN sau 1975 bị thanh trừng là chuyện có thật. Nhiều cán bộ lãnh đạo tổ chức phải vượt biên, hay bỏ trốn như Trương Như Tảng (Bộ trưởng Bộ Tư Pháp), Võ Nhơn Trí (chuyên gia Luật và Kinh tế)... Từ năm 1979 rất nhiều cán bộ MTGPMN bị ép "về làm người tử tế". Một số sau này tập hợp trong "Câu lạc bộ những Người kháng chiến cũ". Số hiếm hoi "bám trụ" ở lại như bà Nguyễn Thị Bình. Bà này đảng viên CSVN, từng giữ những chức vụ bù nhìn, như bộ trưởng bộ Ngoại giao CPLT MNVN trong Hội nghị Paris 1973 hay làm phó chủ tịch nước...

Vì sao MTGPMN bị giải tán, nhân sự bị đe dọa sinh mạng phải vượt biên ? 

Bà Nguyễn Thị Bình, nhân trả lời phỏng vấn BBC News Tiếng Việt ngày 13-10-2008, nói rằng MTGPMN giải tán vì đã hoàn thành "nhiệm vụ lịch sử".

Hôm trước tôi có nói rằng "lực lượng thứ ba" ở VN là chữ nghĩa mà Tây phương sử dụng đặt tên cho MTGPMN, tức thành phần tự cho là "không theo cộng sản miền Bắc và cũng không theo phe quốc gia Việt Nam cộng hòa". 

Thực ra MTGPMN là một tổ chức do đảng CSVN thành lập, thông qua Trung ương cục Miền Nam, lúc đó lãnh đạo là Lê Duẩn. MTGPMN được thành lập năm 1960; theo Nghị quyết của Đại hội đảng CSVN lần thứ ba. 

Tổ chức MT được lập ra với mục đích lôi kéo thành phần trí thức miền Nam bất mãn với chế độ VNCH, như Luật sư Nguyễn Hữu Thọ (chủ tịch MTGPMN), KTS Huỳnh Tấn Phát (Chủ tịch CHMNVN), Nguyễn Thị Bình (Bộ trưởng BNG), Bác sĩ Dương Quỳnh Hoa (Bộ trưởng Bộ Y tế), Tiến sĩ (tiến sĩ Luật và Tiến sĩ kinh tế) Võ Nhân Trí, Luật sư Trương Như Tảng (Bộ trưởng bộ Tư pháp)... 

Tổ chức MTGPMN thường được dân miền Nam đặt tên là "mặt trận cầm cu chó đái"! 

Thật vậy. Tổ chức này hy sinh cho cuộc chiến rất nhiều nhưng thành quả, chiến công đều thuộc về miền Bắc. 

Trận Mậu thân 1968 toàn bộ nhân sự MT hầu như bị loại khỏi vòng chiến. Lớp bị chết do nổi dậy Tết Mậu thân. Lớp bị VNCH bắt vì tông tích bị lộ (sau cuộc chiến 1968). Thành công từ trận Mậu thân là Mỹ phải nhìn nhận chiến tranh VN là "cuộc nội chiến" và MTGPMN là "lực lượng cách mạng vũ trang" phát xuất từ miền Nam. Mỹ buộc phải thương lượng cùng lúc với đại diện MTGPMN và VNDCCH tại Pháp để tìm phương án "hòa bình". Đây là một thành công về chính trị quyết định cho CSVN. Nếu không có trận Mậu Thân thì Mỹ đã không rút khỏi miền Nam VN. 

Máu xương của phe MTGPMN đổ xuống. Sau chiến thắng 30-4-1975, toàn bộ nhân sự MT bị giải tán và một số bị thanh trừng. Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam VN bị tiêu vong.

Rõ ràng là chuyện "cầm cu chó đái". 

Trở lại vấn đề: nguyên nhân vì sao nhân sự MTGPN bị thanh trừng ? 

GS Carlyle Thayer không nói hết ý của mình. Có lẽ báo chí VN cần "bắt sóng" lại với GS Thayer để làm rõ thêm câu chuyện. 

Cá nhân tôi thì cho rằng, dựa trên các dữ kiện thu thập từ tài liệu nước ngoài, MTGPMN bị giải tán là "tất yếu", kiểu vắt chanh xong thì phải bỏ vỏ thôi. 

Bởi vì CSVN không sử dụng thành phần "trí thức", nhứt là loại "trí thức phản chủ", kiểu ăn cơm quốc gia thờ ma cộng sản. CSVN đã nhanh chóng tổ chức "hiệp thương thống nhứt tổ quốc" năm 1976 để khai tử CPLT CHMNVN. 

CHMNVN giải thể, tro tàn của nó được sáp nhập vào VNDCCH để trở thành Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa VN. 

Nhưng cán bộ MTGPMN bị "thanh trừng" vì lý do "có liên hệ với Trung Cộng". 

Trung cộng muốn tạo dựng ảnh hưởng ở miền Nam VN, thông qua CPLT CHMNVN để đối trọng với ảnh hưởng của Liên xô ở miền Bắc. 

Từ năm 1965 MTGPMN đã được sự nhìn nhận của Trung cộng. Các trợ giúp trực tiếp của Trung cộng cho MTGPMN dầu vậy phải đi qua Hà nội. MTGPMN (năm 1965) có cam kết với Bắc kinh về tình trạng người Hoa ở miền Nam. MTGPMN hủy bỏ các sắc lịnh tồn tại từ thời Ngô Đình Diệm về những giới hạn về quyền kinh tế và quyền dân sự dành riêng cho người Hoa. Tức là, nếu MTGPMN thành công, họ sẽ cho phép người Hoa hồi tịch và được hưởng các quyền đặc biệt về kinh tế. 

Sau 1975, khối người Hoa Chợ lớn ủng hộ MT. 

Ta thấy sau đó, cùng lúc với việc xóa sổ CHMNVN và thanh trừng nhân sự MTGPMN là việc "trục xuất Hoa kiều". CSVN lo sợ sự hiện diện một "đạo quân thứ năm" ở miền Nam. 

Cùng lúc Khmer đỏ đặt vấn đề với Hà nội về các cam kết về lãnh thổ và biên giới. Hai phe Hà nội và MTGPMN từ thập niên 60 đã có những cam kết với Khmer đỏ, như "nhìn nhận đường biên giới hiện trạng của Sihanouk" cũng như cam kết trả lại cho Campuchia một số đảo trong Vịnh Thái lan. 

CSVN "sổ toẹt" tất cả. Khmer đỏ bắt đầu chiến dịch "cáp duồn", tức sát hại người Việt, để trả thù. Chiến tranh với Campuchia bùng nổ. TQ ủng hộ Khmer đỏ. Mỹ, vì chống VN (cho phép LX sử dụng cảng Cam ranh), do đó ủng hộ Khmer đỏ thông qua TQ. Chiến tranh với TQ sau đó cũng xảy ra (tháng hai 1979). 

Nguyên nhân chiến tranh với Campuchia dĩ nhiên là các chủ trương "bội ước" của CSVN. 

Đối với TQ, chiến tranh xảy ra vì VN "theo phe này chống phe kia". VN theo LX chống lại TQ. 

Đối với Bắc kinh, VN là đám "phản phúc". 

Đối với Campuchia, Hà nội đã bội ước.

Đường biên giới VN-Campuchia được phân định lại, sau khi Khmer đỏ sụp đổ. Từ thập niên 90 đến nay việc phân giới vẫn chưa hoàn tất.

https://www.facebook.com/nhantuan.truong