Hoang Anh Tuan
The Council on Foreign Relation
https://www.cfr.org/.../weathering-storm-hague-summit-and...
25/6/2025
Giờ đây khi cuộc chiến Israel - Iran tạm lắng xuống, mọi con mắt bắt đầu đổ dồn vào The Hague nơi hội nghị Thượng đỉnh NATO sẽ diễn ra trong 3 ngày từ 24-26/6/2025. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã dời Washington DC lên đường sang dự Thượng đỉnh NATO.
Hội đồng Đối ngoại Hoa Kỳ vừa đăng bài viết “Vượt Qua Giông Bão: Thượng Đỉnh The Hague và Tương Lai NATO” của hai học giả Liana Fix và Rebecca Lissner. Các tác giả phân tích toàn diện về tương lai của liên minh NATO trong bối cảnh mới. Theo các tác giả, Thượng đỉnh NATO tại The Hague từ ngày 24 đến 26/6/2025 được coi là bước ngoặt trong việc chuyển giao vai trò lãnh đạo từ Mỹ sang châu Âu, đồng thời định hình lại kiến trúc an ninh khu vực với ba trụ cột chính: chi tiêu quốc phòng, vai trò của Ukraine và tổ chức lại lực lượng. Dưới đây là các điểm chính của bài viết:
ÁP LỰC CHI TIÊU QUỐC PHÒNG VÀ PHẢN ỨNG CỦA CHÂU ÂU
TT Trump yêu cầu các nước thành viên NATO nâng chi tiêu quốc phòng lên mức 5% GDP, cao hơn nhiều so với cam kết 2% từ năm 2014. Đến năm 2024, chỉ 23 trên 32 quốc gia NATO đạt được mức 2% này. Để dung hòa giữa yêu cầu của Mỹ và sức chịu đựng của công chúng, Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte đề xuất chia nhỏ mục tiêu: 3,5% cho chi tiêu quân sự trực tiếp và 1,5% cho chi tiêu gián tiếp như an ninh mạng, hạ tầng quốc phòng.
Ủy ban châu Âu đã phê duyệt kế hoạch vay 150 tỷ EURO và nới trần nợ công cho chi tiêu quốc phòng. Đức dẫn đầu bằng việc sửa đổi hiến pháp để mở rộng ngân sách quốc phòng – một bước đi mang tính lịch sử trong chính sách an ninh của Berlin.
UKRAINE TRONG KIẾN TRÚC AN NINH MỚI
TT Trump không ủng hộ Ukraine gia nhập NATO, trong khi từ năm 2008, mọi tuyên bố chung của NATO đều thừa nhận viễn cảnh này, dù chưa có thời hạn cụ thể. Để tránh xung đột quan điểm, giới chuyên gia khuyến nghị giữ nguyên ngôn từ của tuyên bố năm 2022 hoặc không ra tuyên bố cuối cùng.
Trong khi đó, châu Âu có thể tiếp tục khẳng định ủng hộ Ukraine thông qua các hội nghị song phương hoặc chuyến thăm Kyiv của các lãnh đạo chủ chốt. Đồng thời, duy trì gói hỗ trợ 40 tỷ USD mỗi năm và tích hợp công nghiệp quốc phòng Ukraine vào hệ sinh thái quân sự – an ninh của châu Âu là điều cần thiết.
THAY ĐỔI CÁCH BỐ TRÍ LỰC LƯỢNG CỦA HOA KỲ TẠI CHÂU ÂU
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth cho biết kế hoạch điều chỉnh lực lượng Mỹ ở châu Âu sẽ công bố vào cuối năm 2025. Một bản ghi nhớ bị rò rỉ cho thấy khả năng Mỹ rút 10.000 quân khỏi khu vực này. Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) ước tính chi phí để châu Âu tự thay thế vai trò của Mỹ có thể lên tới 1.000 tỷ USD.
Nếu Mỹ cắt khoản đóng góp 3,5 tỷ USD mỗi năm (khoảng 16% ngân sách hoạt động của NATO), các nước châu Âu sẽ phải tự cân đối và tăng đầu tư phòng thủ. Bộ trưởng Quốc phòng Đức đã đề xuất kế hoạch chuyển giao dần vai trò chiến lược, thay vì bị động đối phó với quyết định đơn phương của Washington.
CHÂU ÂU CHUYỂN MÌNH THÀNH TRỤ CỘT NATO
Trước viễn cảnh TT Trump có thể rút bớt vai trò của Mỹ, châu Âu đã bắt đầu chuyển hướng xây dựng năng lực phòng thủ độc lập. Đến năm 2032, mục tiêu của châu Âu là đóng góp 70% năng lực quốc phòng NATO, so với 56% hiện nay. Pháp và Anh đang cân nhắc việc chia sẻ vũ khí hạt nhân như triển khai máy bay mang đầu đạn hạt nhân tại Đức.
Mỹ vẫn đóng vai trò trong lĩnh vực tình báo, vận tải và răn đe hạt nhân, nhưng phần lớn năng lực răn đe thông thường sẽ do châu Âu đảm nhận. Liên minh châu Âu đã phê duyệt công cụ SAFE trị giá 150 tỷ euro và đề xuất chương trình Readiness 2030 với tổng vốn lên tới 800 tỷ euro để củng cố công nghiệp quốc phòng và năng lực quân sự khu vực.
KẾT LUẬN: NATO TRONG TAY CHÂU ÂU
Thượng đỉnh The Hague đánh dấu bước chuyển lớn của NATO, từ một liên minh do Mỹ dẫn dắt sang mô hình do châu Âu làm trụ cột. Việc châu Âu chủ động tăng chi tiêu quốc phòng, định hình vai trò của Ukraine và chuẩn bị cho mọi kịch bản rút quân từ Mỹ là minh chứng cho quyết tâm chiến lược mới. Với sự phối hợp chặt chẽ và đầu tư dài hạn, châu Âu hoàn toàn có thể đảm nhận vai trò lãnh đạo NATO trong một giai đoạn an ninh mới, tự chủ và bền vững hơn.
HN THƯỢNG ĐỈNH NATO CHÍNH THỨC KHAI MẠC TẠI THE HAGUE, HÀ LAN
Hôm nay, HN Thượng đỉnh NATO chính thức khai mạc tại Hà Lan và sẽ kéo dài từ 24-26/6. Trước khi HN khai mạc, Tổng thư ký NATO (trước đó là cựu Thủ tướng Hà Lan) đã đăng đoạn tin nhắn sau trên X gửi Tổng thống Mỹ Donald Trump:
"Mark Rutte
Ngài Tổng thống Donald thân mến,
Chúc mừng và cảm ơn ngài vì hành động dứt khoát tại Iran – điều đó thực sự phi thường và là điều không ai khác dám làm. Nó khiến tất cả chúng ta an toàn hơn.
Tối nay, ngài đang tiến tới một thành công lớn khác tại The Hague. Không hề dễ dàng, nhưng tất cả các thành viên NATO khác đã ký cam kết chi tiêu quốc phòng ở mức 5%!
Donald, ngài đã đưa chúng ta đến một thời khắc thực sự, thực sự quan trọng đối với nước Mỹ, châu Âu và cả thế giới. Ngài sẽ đạt được điều mà không một Tổng thống Mỹ nào trong nhiều thập kỷ qua có thể làm được.
Châu Âu sẽ phải chi tiêu lớn cho quốc phòng , như họ nên làm, và đó sẽ là chiến thắng của ngài.
Chúc chuyến đi an toàn và hẹn gặp ngài tại bữa tối cùng Đức Vua!
- Mark Rutte"
https://www.facebook.com/tuan.hoang.1428
Không có nhận xét nào