Bản tin tiếng Việt của Nước Đức Hôm Nay
Lưu Thủy Hương
21/8/2025
ntv, 20.08.2025
Ukraine muốn trong tương lai được an toàn trước các cuộc tấn công của Nga. Việc gia nhập NATO dường như vẫn còn bấp bênh. Liệu nước này có thể tự chế tạo bom nguyên tử? Một chuyên gia đã đưa ra phân tích giả định xem điều đó có khả thi hay không – và sẽ dẫn tới những hệ quả nào.
*
Cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton ngày nay thừa nhận hối tiếc vì đã thuyết phục Ukraine từ bỏ vũ khí hạt nhân. “Tôi cảm thấy có phần trách nhiệm, vì tôi đã khiến họ [Ukraine] từ bỏ kho vũ khí hạt nhân của mình”, ông nói trong một cuộc phỏng vấn một năm sau khi Nga tiến hành xâm lược. Clinton chính là người thương thảo Bản ghi nhớ Budapest năm 1994, theo đó Kiev giao nộp vũ khí hạt nhân cho Nga để đổi lấy các bảo đảm an ninh. Theo Clinton, nếu Ukraine giữ lại kho vũ khí này thì Nga đã không bao giờ dám tấn công.
Điều đó đặt ra câu hỏi: Vậy Ukraine chẳng phải có thể tự trang bị vũ khí hạt nhân để bảo vệ mình trước những đòn tấn công của Nga trong tương lai sao? Bởi lẽ cho đến nay, các cường quốc hạt nhân đều tránh được những cuộc xâm lược quy mô lớn từ những đối thủ mạnh hơn. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng từng nhấn mạnh rằng chỉ có hai điều mới đem lại sự an toàn lâu dài cho Ukraine: gia nhập NATO hoặc sở hữu vũ khí hạt nhân.
Chuyên gia quân sự Alexander Bollfrass, thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) tại Anh, trong một phân tích chi tiết đã dựng lại kịch bản “con đường dẫn tới một quả bom hạt nhân của Ukraine”. Kết luận ngắn gọn: về mặt lý thuyết, Ukraine có thể làm được. Nhưng trên thực tế, việc này sẽ đối mặt với những thách thức kỹ thuật và chính trị khổng lồ.
VẬT LIỆU: Ukraine hiện sở hữu nhiều thanh nhiên liệu đã qua sử dụng trong nhà máy điện hạt nhân Chernobyl, chứa plutonium có thể dùng chế tạo vũ khí, theo chuyên gia này. Từ đó, chỉ trong vòng một năm có thể thu được lượng vật liệu đủ cho một đầu đạn. Tuy nhiên, để làm được vậy cần xây dựng cơ sở tái xử lý ở quy mô công nghiệp. Nếu Ukraine chọn con đường làm giàu uranium thay vì plutonium, thì sẽ cần những nhà máy còn lớn và tốn kém hơn nữa.
BÍ MẬT: Ukraine sẽ không thể phát triển vũ khí hạt nhân trong bí mật, Bollfrass nhận định. Những cơ sở công nghiệp cần thiết gần như không thể che giấu. Thêm vào đó, toàn bộ vật liệu hạt nhân phân hạch trên lãnh thổ Ukraine hiện đang chịu sự giám sát nghiêm ngặt của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA). Đây là nghĩa vụ từ Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân. Việc rút nhiên liệu lò phản ứng hay plutonium để phát triển bom hạt nhân sẽ lập tức bị thanh sát viên IAEA phát hiện – và cũng đồng nghĩa báo động cho Nga.
HỆ THỐNG PHÓNG: Theo Bollfrass, để có năng lực răn đe hạt nhân, ngoài đầu đạn, Ukraine còn phải sở hữu các hệ thống phóng “đáng tin cậy” như tên lửa, tên lửa hành trình hoặc máy bay. Ukraine có thể dựa vào một phần kinh nghiệm từ các chương trình tên lửa đạn đạo trước đây: công ty Yuzhmash ở Dnipro gần đây còn chế tạo tên lửa đẩy phóng vệ tinh và trước kia từng sản xuất cả tên lửa đạn đạo xuyên lục địa mang đầu đạn hạt nhân. Tuy nhiên, việc phát triển lại sẽ đòi hỏi nhiều năm cùng những khoản đầu tư khổng lồ.
Một lựa chọn khác là cải tiến các tên lửa hành trình hiện có, chẳng hạn R-360 Neptune, Bollfrass cho biết. Nếu dùng máy bay, thì chỉ có những loại tối tân mới có thể vượt qua được phòng không Nga. Vì thế, chuyên gia này cho rằng việc phát triển một hệ thống phóng đáng tin cậy cho vũ khí hạt nhân hiện nằm ngoài “giới hạn công nghệ và tài chính” của Ukraine.
ĐIỀU KIỆN CHÍNH TRỊ: Để có thể chế tạo đầu đạn hạt nhân từ vật liệu phân hạch, Ukraine sẽ phải rút khỏi Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (giống như Bắc Triều Tiên năm 2003) và trục xuất thanh sát viên IAEA, theo Bollfrass. Điều này chắc chắn sẽ kéo theo phản ứng quốc tế: bị cô lập về ngoại giao, thậm chí bị trừng phạt kinh tế. Ngay cả sự ủng hộ từ các đối tác NATO – vốn đã lung lay do thái độ của các thành viên như Hungary, Slovakia và gần đây cả Mỹ – cũng có thể sụt giảm.
PHẢN ỨNG CỦA NGA: Bollfrass tin rằng Nga sẽ không khoanh tay đứng nhìn nếu Ukraine tìm cách sở hữu vũ khí hạt nhân. Những cơ sở như nhà máy làm giàu uranium hay tái xử lý plutonium chắc chắn sẽ trở thành mục tiêu bị Nga tấn công. Ngoài ra, Moscow cũng có thể tính đến khả năng ra tay bằng một đòn hạt nhân phủ đầu, trước khi Ukraine kịp có được một kho vũ khí đủ lớn.
KẾT LUẬN CỦA CHUYÊN GIA: “Những yêu cầu công nghiệp để sản xuất vật liệu phân hạch và lắp đầu đạn lên hệ thống phóng đều vượt quá năng lực hiện nay của Ukraine.” Bên cạnh đó, việc chuyển hướng nguồn lực vào phát triển hạt nhân có thể làm suy yếu khả năng quân sự thông thường, khiến Ukraine trong ngắn hạn còn dễ tổn thương hơn.
Các chuyên gia khác trước đây cũng nhận định tương tự về viễn cảnh Ukraine sở hữu bom hạt nhân: về kỹ thuật thì khả thi, nhưng quá tốn kém và mất nhiều thời gian. Nga cũng sẽ làm mọi cách để ngăn chặn điều đó. Tuy nhiên, Bollfrass vẫn nêu ra một giả thuyết trên tạp chí Forbes: nếu không có những bảo đảm an ninh đáng tin cậy – như tư cách thành viên NATO – thì về lâu dài Ukraine có thể thực sự bị cám dỗ đi theo con đường “tự lực hạt nhân”.
Trí Tuệ Nhân Tạo dịch. Nguồn trong bình luận.
https://www.facebook.com/groups/699913175026842
Không có nhận xét nào