Nguyễn Đăng Luân
27/11/2025
Campuchia đang chuẩn bị bước vào giai đoạn nạo vét dự án kênh đào Phù Nam Techo, công trình thủy lợi, giao thông lớn nhất lịch sử của nước này.
Nhưng hiện nay, mực nước đang dâng cao, mưa kéo dài khiến kế hoạch khởi công cuối tháng 11 của họ có nguy cơ bịchậm lại.
Thoạt nghe tưởng chuyện của “nhà người ta”.
Nhưng hạ nguồn sông Mekong, trong đó có Đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam lại là nơi chịu tác động trực tiếp từ mọi thay đổi từ thượng nguồn.
Và đây mới là điều chúng ta phải nhìn cho thật rõ ràng về dự án này:
1. Campuchia đào kênh, nhưng Việt Nam cần nhìn dòng chảy.
Kênh đào dài gần 180km, nối sông Mekong ra biển, giúp Campuchia giảm phụ thuộc vào tuyến qua Việt Nam.
Về lợi ích của họ thì không thể phủ nhận rằng, họ sẽ:
- Tăng năng lực vận tải nội địa
- Mở đường ra biển lớn
- Tạo thêm nhiều việc làm, nâng cao xuất khẩu
Nhưng đứng từ phía Việt Nam chúng ta:
- Một công trình thay đổi dòng chảy vùng hạ lưu không bao giờ là chuyện nhỏ.
- ĐBSCL vốn đã chịu xâm nhập mặn, sạt lở, thiếu phù sa… thì nay với bất kỳ biến động nào ở thượng nguồn cũng có thể “nhân đôi” rủi ro đó.
2. Hiện nay mực nước dâng cao khiến Campuchia phải chậm lại, nhưng đó cũng là thời gian để Việt Nam suy nghĩ:
Khi mưa lớn, nước dâng khiến Campuchia phải tạm dừng kế hoạch đào kênh.
Với họ, đó là thách thức của vấn đề thi công.
Còn với Việt Nam, đó là khoảng lùi chính trị- kỹ thuật cực kỳ quý giá để chúng ta:
- Tăng cường đối thoại song phương
- Đẩy mạnh cơ chế Mekong – Lan Thương
- Yêu cầu đánh giá thật kỹ tác động liên quốc gia
- Để làm rõ bài toán thủy văn, dòng chảy, phù sa.
Vì một khi dự án đã vận hành rồi, thì mọi thay đổi đều đã “đặt rồi không rút lại được”.
3. Đối với ĐBSCL - nơi chịu tác động thật, tức thì, Chúng ta không thể xem nhẹ:
Chỉ cần một thay đổi nhỏ trên thượng nguồn thôi, chúng ta cũng đã thấy:
- Lúa mất mùa do hạn mặn
- Cá tôm giảm
- Người dân phải bỏ xứ lên thành phố tìm việc.
Một kênh đào lớn như vậy, Cần hút hàng triệu mét khối nước để vận hành, nếu không được nghiên cứu kỹ càng, thì có thể đẩy những vấn đề đó đi xa hơn nữa.
Đây không phải là việc lo lắng quá mức.
Mà đây là thực tế đã từng xảy ra với các đập trên dọc dòng sông Mekong.
4. Việt Nam có nên phản đối hay không (và phản đối ntn?) thì tôi không dám bàn, nhưng phải chủ động.
Không ai muốn căng thẳng với láng giềng leo thang.
Và Campuchia có quyền phát triển hạ tầng của họ.
Nhưng Việt Nam có nghĩa vụ bảo vệ ĐBSCL, nơi nuôi sống hơn 20 triệu người và là vựa lúa thủy sản của cả nước.
Do đó chúng ta có thể cần:
- Đối thoại kỹ thuật minh bạch với họ
- Quan trắc, mô phỏng dòng chảy độc lập
- Tham vấn chiến lược
- Và luôn giữ vai trò chủ động trong các cơ chế sông Mekong.
5. Và cuối cùng, đây là câu chuyện không phải chỉ của Campuchia. Mà là của…cả đồng bằng này của chúng ta:
Kênh đào Phù Nam Techo có thể đưa Campuchia sang một trang mới.
Nhưng tương lai của ĐBSCL cũng chịu ảnh hưởng không hề nhỏ.
Vấn đề không phải là chúng ta “ủng hộ hay phản đối”.
Mà là chúng ta cần phải hiểu.
Phải tỉnh táo.
Phải chủ động.
Vì rằng, tuy dòng Sôn Mekong chảy qua nhiều quốc gia….
nhưng tác động chỉ có một nơi chịu nhiều nhất:
Đó chính là ĐBSCL của chúng ta
____
@mrluaan
https://www.facebook.com/share/p/17U45anRPM/
Không có nhận xét nào