Tập trung sản xuất không dẫn đến xã hội hóa.

Trần Nguyên Duy Thịnh

30/11/2025

Tập trung sản xuất không dẫn đến xã hội hóa. 

Nó chỉ dẫn đến siêu độc quyền tư bản – và Marx đã sai chết người

Marx viết năm 1867: 

“Tập trung tư liệu sản xuất và xã hội hóa lao động đạt đến một điểm mà chúng trở nên không tương thích với vỏ tư bản của chúng… Vỏ nổ tung. Giờ khắc cuối cùng của sở hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa đã điểm.” 

(Tư bản luận, quyển I, chương 24)

160 năm sau, năm 2025, tập trung sản xuất đã đạt đến mức vượt xa mọi giấc mơ của Marx.

Và vỏ không nổ. 

Vỏ đã biến thành kim cương.

Bốn minh chứng không thể chối cãi

1. TSMC (Đài Loan) 

Kiểm soát 66–70 % năng lực sản xuất chip toàn cầu, 92–94 % chip tiên tiến (≤7nm). 

Không có TSMC → không iPhone, không AI, không tên lửa, không xe điện. 

→ Tư liệu sản xuất tập trung đến mức một công ty quyết định số phận công nghệ hành tinh. 

Chủ sở hữu? → Tư nhân 100 %, cổ phiếu niêm yết New York và Đài Bắc.

2. ASML (Hà Lan) 

Độc quyền 100 % máy quang khắc EUV – công cụ duy nhất để sản xuất chip 3nm–1nm. 

Một công ty 42.000 nhân viên đang cầm cổ họng toàn bộ tương lai công nghệ nhân loại. 

Chủ sở hữu? → Tư nhân hoàn toàn, quỹ đầu tư Mỹ nắm phần lớn cổ phần.

3. Nvidia 

Kiểm soát 80–90 % thị trường GPU dành cho AI. 

Giá trị vốn hóa 4.400 tỷ USD (tháng 11/2025) – lớn hơn GDP của Đức. 

→ Tập trung sản xuất trí tuệ nhân tạo đạt đỉnh → nhưng không xã hội hóa, mà xã hội hóa vào tay Jensen Huang và cổ đông Mỹ.

4. Amazon Web Services (AWS) 

Kiểm soát 31–33 % thị trường điện toán đám mây toàn cầu (Synergy Research Q3 2025). 

Không AWS → hơn 60 % internet thế giới tê liệt. 

→ Tư liệu sản xuất kỹ thuật số tập trung tuyệt đối → nhưng thuộc về Jeff Bezos và cổ đông.

Marx sai ở đâu?

Ông tưởng: 

Tập trung sản xuất → tư liệu sản xuất trở nên “xã hội hóa về bản chất” → công nhân dễ chiếm lấy.

Thực tế 2025: 

Tập trung sản xuất → tư liệu sản xuất trở nên siêu giá trị, siêu phức tạp, siêu đắt đỏ (một nhà máy chip 3nm tốn 30 tỷ USD, một máy EUV tốn 400 triệu USD) → chỉ một nhóm cực nhỏ tư bản công nghệ mới đủ khả năng sở hữu → công nhân không chiếm được, chỉ càng phụ thuộc hơn.

Tập trung không sinh ra xã hội hóa. 

Tập trung sinh ra siêu độc quyền tư bản mới – mạnh hơn, tinh vi hơn, và bền vững hơn mọi đế chế phong kiến từng tồn tại.

Marx đúng khi dự đoán tập trung sản xuất sẽ đạt đỉnh. 

Marx sai chết người khi tin rằng đỉnh ấy sẽ dẫn đến xã hội hóa.

Đỉnh tập trung thế kỷ 21 không còn là nhà máy thép hay đường sắt nữa, mà là chip, dữ liệu, thuật toán, và máy quang khắc. 

Những thứ đó không thuộc về giai cấp vô sản. 

Chúng thuộc về một nhóm nhỏ tư bản công nghệ đang cầm nút “shutdown” của cả nền văn minh.

Họ không cần quân đội. 

Họ chỉ cần tắt server.

Tập trung sản xuất không giết chết tư bản. 

Nó giết chết lý thuyết của Marx – giết rất sạch, rất êm, và rất triệt để.

Ai còn tin “tập trung → xã hội hóa” thì chỉ cần nhìn vào TSMC, ASML, Nvidia, AWS: 

tất cả đều tư hữu 100 %, 

và đang cười trên đầu cả thế giới.

Không phải vì họ ác. 

Mà vì Marx đã sai về chính điều ông tự tin nhất.

Tập trung sản xuất không sinh ra chủ nghĩa cộng sản. 

Nó sinh ra chủ nghĩa tư bản công nghệ – một chế độ mà ngay cả Marx cũng không dám mơ tới vì quá kinh hoàng.

Và chế độ ấy đang sống khỏe. 

Rất khỏe. 

Rất lâu.

https://www.facebook.com/friendly.vn