Header Ads

  • Breaking News

    Tyler Cowen -Trung Cộng và các nước dân chủ qua đại dịch 2019-2020. Ts Phạm Đình Bá lược dịch

    Với những loại vắc-xin tốt đang được triển khai, bây giờ có thể hình dung một trật tự thế giới mới sau đại dịch. Một câu hỏi được đặt ra là liệu Trung Quốc có vượt qua các nước dân chủ hay không? Câu trả lời có thể là một tin tốt: Về mặt ý tưởng và ảnh hưởng tương đối, các nước dân chủ có thể đã mở ra vị thế dẫn đầu.

    Bắt đầu với vắc xin. Trung Quốc đã làm tốt một cách đáng ngạc nhiên, và một số loại vắc xin từ TQ có khả năng chứng tỏ đủ hiệu quả và an toàn. Nhưng các nước dân chủ, với Hoa Kỳ hợp tác với công ty BioNTech của Đức, đã sản xuất một loại nền tảng vắc xin mới, đó là vắc xin mRNA. Chúng có thể nhanh chóng được sản xuất và hứa hẹn chống lại nhiều loại virus trong tương lai. Các loại vắc-xin của Trung Quốc chủ yếu dựa trên các phương pháp cũ hơn. Để đền bù vào mức thua thiệt về nền tảng khoa học mới, Trung Quốc đang nỗ lực hết sức để nhanh chóng mở rộng quy mô sản xuất.

    Sự khác biệt về sản phẩm có thể thể hiện sự phân công lao động quốc tế hiệu quả. Nhưng nó hầu như không cho thấy Trung Quốc đi đầu trong tiến trình nầy.

    Điểm này cũng nằm trong các lĩnh vực công nghệ khác. Nếu bạn đang tự hỏi liệu Trung Quốc hay các nước dân chủ có nhiều khả năng tạo ra bước đột phá lớn, chẳng hạn như điện toán lượng tử, hãy tự hỏi bản thân một câu hỏi đơn giản: Cấu trúc xã hội nào sẽ thu hút người nhập cư tài năng hơn? Càng tìm thấy nhiều tài năng và sự đổi mới trên khắp thế giới, thì điều đó càng giúp ích cho các nước tự do dân chủ.

    Lưu ý rằng công ty vắc-xin của Đức BioNTech được thành lập bởi hai người con của người nhập cư Thổ Nhĩ Kỳ, phản ánh rằng các nước dân chủ thu hút các nhà khoa học hàng đầu và các tài năng khác từ khắp nơi trên thế giới. Hoa Kỳ có thể sẽ nối lại chính sách nhập cư cởi mở hơn dưới thời Tổng thống đắc cử Joe Biden, và Trung Quốc vẫn là một điểm đến hơi kém hấp dẫn. Tại sao lại đến một đất nước mà tự do ngôn luận đang suy yếu và tự do chính trị không bao giờ được đảm bảo?

    Việc đình hoãn liệt kê lần đầu trên thị trường chứng khoán công khai của công ty Ant đang chờ xử lý gần đây – liệt kê nầy nếu không bị chận bởi lãnh đạo TQ sẽ là lớn nhất thế giới từ trước đến nay - xảy ra vì Jack Ma chỉ trích các cơ quan quản lý Trung Quốc. Cuộc thảo luận đã nhanh chóng thay đổi từ “Trump đang theo đuổi các công ty công nghệ Trung Quốc” thành “Trung Quốc đang ngăn chận ảnh hưởng các công ty công nghệ của chính họ”. Không ai có thể mong đợi một cuộc tranh luận sôi nổi ở Trung Quốc về việc bãi bỏ kiềm hãm trong kinh tế. Độc tài độc đảng là yếu tố hàng đầu ở Trung Quốc và đảng kềm chế các thế lực kinh tế có ảnh hưởng trong xã hội với nghi ngờ các thế lực nầy đe dọa độc tài độc đảng.

    Câu hỏi rộng hơn về “đồng minh” là trọng tâm để hiểu được sự cân bằng quyền lực tương đối trong tương lai. Trung Quốc có khả năng vượt Mỹ về GDP, nhưng Trung Quốc đã hoạt động kém hiệu quả trong việc vun đắp và phát triển các đồng minh đáng tin cậy. Sự nhấn mạnh về cơ sở hạ tầng của kế hoạch “Một vành đai, một con đường” dường như không còn là một khoản đầu tư lớn như vậy nữa, với rất nhiều quốc gia thiếu tiền mặt do sự sụt giảm trong công nghệ du lịch và đi lại trong năm qua. Giờ đây, khái niệm Đông Phi là vùng ảnh hưởng của Trung Quốc có vẻ như là một giấc mơ xa vời. Tại Pakistan, lực lượng ly khai Baloch đã tấn công các dự án của Trung Quốc do lo ngại Trung Quốc đánh cắp tài nguyên và xâm phạm ảnh hưởng và chủ quyền của nước họ.

    Có lẽ quan trọng nhất, Liên minh châu Âu đã phát triển từ việc coi Trung Quốc chủ yếu là khách hàng sang coi Trung Quốc chủ yếu là đối thủ. Ngay cả Đức, một nước ủng hộ quan hệ chặt chẽ hơn với Trung Quốc từ lâu, cũng trở nên hoài nghi hơn. Hơn nữa, hầu hết các quốc gia châu Âu đã đồng ý với Hoa Kỳ rằng công ty viễn thông Trung Quốc Huawei sẽ bị loại khỏi các bộ phận quan trọng trong cơ sở hạ tầng truyền thông của họ.

    Thêm vào đó là tất cả các chính sách của Trung Quốc ở Hồng Kông và Tân Cương, những chính sách không phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới, đặc biệt là ở các nền dân chủ giàu có hơn và đối với nhiều nước theo đạo Hồi. Các nước liên hệ đã suy nghĩ lại quan hệ của họ với Trung Quốc.

    Ngược lại, Hoa Kỳ vừa tiến hành một cuộc bầu cử hòa bình và có trật tự và tổng thống đắc cử của Hoa Kỳ được coi là thân thiện ở hầu hết các nền dân chủ trên thế giới. Về mặt kinh tế, Hoa Kỳ đã phục hồi sau sự sụt giảm nghiêm trọng về GDP từ đại dịch và việc phục hồi kinh tế nầy có vẻ nhanh hơn so với dự báo của hầu hết các nhà kinh tế, phản ánh khả năng phục hồi cơ bản của nền kinh tế.

    Trong một khía cạnh khác, Hoa Kỳ đã không ngăn chận được sự lây lan của Covid-19. Trung Quốc đã ngăn chận Covid-19 rất hiệu quả. Trung Quốc vừa ký kết một thỏa thuận thương mại lớn ở châu Á - Thái Bình Dương và tăng trưởng kinh tế của TQ đã tiếp tục. Chuỗi cung ứng của Trung Quốc tỏ ra mạnh mẽ đáng kể thông qua cuộc khủng hoảng toàn cầu lớn của đại dịch.

    Tuy nhiên và tất cả, sự thật vẫn là: Khi nói đến những ý tưởng mới và các quyền căn bản của con người, các nước dân chủ không hề mất vị trí dẫn đầu.

    Không có nhận xét nào