Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy hôm thứ Sáu (24/6) đã ca ngợi quyết định của Liên minh châu Âu (EU) về việc trao cho Ukraine tư cách ứng viên EU. Đây là một dấu mốc quan trọng hướng tới việc trở thành thành viên chính thức của khối EU. Moldova cũng giành được trao tư cách ứng viên EU.
Các quan chức EU gọi động thái này là lịch sử, nhưng cảnh báo rằng hai nước sẽ phải thực hiện một số cải cách khó khăn trước khi có thể trở thành thành viên chính thức.
Động thái lịch sử
Tổng thống Volodymyr Zelensky cùng thủ tướng và người phát ngôn của quốc hội đã có bài phát biểu trên truyền hình trước người dân Ukraine. Ông so sánh quyết định của EU với những thời điểm quan trọng khác trong lịch sử Ukraine, nói rằng quá trình này là không thể đảo ngược.
“Hôm nay, Ukraine đang đấu tranh cho tự do của mình, và cuộc chiến này nổ ra đúng lúc Ukraine đang tuyên bố về quyền tự do, lựa chọn tương lai của chính mình, tương lai mà chúng ta thấy ở EU”, ông Zelensky nói.
Ông Ruslan Stefanchuk, Chủ tịch Hội đồng Tối cao của Ukraine (Verkhovna Rada), người phát ngôn của quốc hội, gọi quyết định này là một thông điệp chính trị mạnh mẽ. Ông nói, “Những người lính trong chiến hào, mọi gia đình buộc phải chạy ra nước ngoài vì chiến tranh, tất cả những người giúp chúng tôi chiến thắng sẽ nghe thấy điều này”.
Những cải cách khó khăn
Các nhà lãnh đạo EU đã cảnh báo rằng con đường trở thành thành viên chính thức của Ukraine và Moldova sẽ không suôn sẻ.
“Tất cả các quốc gia này đều phải làm bài tập về nhà trước khi họ có thể chuyển sang giai đoạn tiếp theo của quá trình gia nhập”, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen cho biết sau quyết định. Bà đang đề cập đến những cải cách chính trị và chính phủ, phải được thực hiện trước khi quá trình này có thể tiếp tục.
Bà Von der Leyen bày tỏ tin tưởng vào hôm thứ Năm rằng Ukraine và Moldova “sẽ tiến nhanh nhất có thể và làm việc chăm chỉ nhất có thể để thực hiện các cải cách cần thiết, điều này không chỉ vì chúng cần thiết để tiếp tục con đường trở thành thành viên EU, mà còn bởi vì, trên hết, những cải cách này là vì lợi ích của cả hai quốc gia”.
Ông Andi Hoxhaj, một nhà phân tích và nhà nghiên cứu luật EU tại Đại học Warwick, Anh Quốc, cho rằng những cải cách này sẽ khó khăn và mất nhiều thời gian.
“Đó là về việc củng cố nhà nước pháp quyền và hệ thống tư pháp. Ngoài ra, họ muốn thấy một thành tích tốt trong việc thực hiện luật chống đầu sỏ, có nghĩa là họ muốn loại bỏ tận gốc tham nhũng và củng cố các thể chế độc lập”, ông Hoxhaj nói với VOA. “Đó sẽ là một mức độ rất thách thức”.
Biên giới không chắc chắn
Hiện nay, Ukraine đang tập trung vào việc chống lại sự xâm lược của Nga ở miền đông Ukraine. Kết quả của cuộc chiến có thể quyết định phán quyết cuối cùng của châu Âu về tư cách thành viên của Ukraine.
“Liệu họ có thể chấp nhận một quốc gia lớn như Ukraine vẫn còn nhiều vấn đề về biên giới?”, ông Hoxhaj nói.
Hy vọng tan biến
Các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ khác cũng có nguyện vọng trở thành thành viên EU. Hy vọng của Gruzia trở thành ứng cử viên EU cùng với Ukraine và Moldova đã tan thành mây khói, khi EU yêu cầu cải cách hơn nữa trước khi Gruzia có thể được cấp tư cách ứng viên. EU mới chỉ bày tỏ sự công nhận chính thức về “quan điểm châu Âu” của Gruzia.
Tuy nhiên, Tổng thống Gruzia Salome Zourabichvili gọi đây là một bước đi rất lịch sử. Bà nói: “Chúng tôi đã sẵn sàng và sẽ làm việc kiên quyết trong những tháng tới để đạt được vị thế ứng cử viên”.
Bắc Macedonia đã là ứng cử viên của EU trong 17 năm, tuy nhiên, Bulgaria đã chặn quá trình gia nhập của Bắc Macedonia do tranh chấp về sắc tộc và ngôn ngữ. Tranh chấp cũng đã ngăn cản hy vọng tiến tới gia nhập Liên minh châu Âu của Albania.
Các nhà lập pháp Bulgaria đã bỏ phiếu hôm thứ Sáu để chấm dứt quyền phủ quyết, nhưng kèm theo một số điều kiện nhất định, mà Bắc Macedonia hoặc EU có thể sẽ bác bỏ.
Ảnh hưởng của Nga và Trung Quốc
Bosnia-Herzegovina và Kosovo cũng muốn gia nhập EU, nhưng vì cuộc khủng hoảng chính trị, Brussels đã không cấp tư cách ứng cử viên cho hai nước này. Ông Arton Demhasaj, người đứng đầu cơ quan giám sát chống tham nhũng của Kosovo (Wake Up), cho biết lập trường của EU là thiển cận.
Ông Demhasaj nói với Reuters: “Nếu các quốc gia muốn gia nhập EU gặp phải sự chậm trễ, họ sẽ định hướng lại chính sách của mình, và khi đó chúng ta sẽ thấy sự gia tăng ảnh hưởng của Nga và Trung Quốc ở phía tây Balkan, điều này sẽ gây ra các vấn đề trong chính EU”.
Ông Hoxhaj của Đại học Warwick cũng có cùng quan điểm.
Ông Hoxhaj nói: “Bosnia đã quá lâu để được trao tư cách ứng cử viên, và cũng như Kosovo, điều đó ngăn cản họ tiến lên phía trước”. “Nhưng nó cũng mang lại cho Nga một số ảnh hưởng ở phía tây Balkan, đặc biệt là ở Serbia cũng như Bosnia”.
Phản ứng của Điện Kremlin
Moscow nói rằng tư cách ứng cử viên EU của Ukraine không có mối đe dọa nào đối với Nga. Nhưng Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cáo buộc phương Tây đang tìm kiếm chiến tranh.
“Khi Chiến tranh thế giới thứ hai sắp nổ ra, Hitler đã tập hợp hầu hết các nước châu Âu dưới ngọn cờ của mình. Ngày nay, EU và NATO đang kêu gọi cùng một liên minh tương tự để chống chiến tranh và về cơ bản là chiến tranh với Liên bang Nga”, ông Lavrov cho biết hôm thứ Sáu trong chuyến thăm Azerbaijan.
NATO và EU cho biết họ không tìm kiếm chiến tranh với Nga và cáo buộc Moscow phá vỡ hòa bình hàng thập niên ở châu Âu bằng cách xâm lược Ukraine mà không có lý do.
Theo VOA
Không có nhận xét nào