Võ Thái Hà tổng hợp
Tòa Bạch Ốc: Sự hung hăng của quân đội Trung Quốc có thể gây tổn hại
Reuter
Chiến hạm của Hải quân Mỹ, chiếc USS Chung-Hoon quan sát một tàu chiến Trung Quốc có “sự tương tác không an toàn” ở eo biển Đài Loan ngày 3/6/2023.
Tòa Bạch Ốc ngày 5/6 nói các hành động của Trung Quốc ở eo biển Đài Loan và Biển Đông phản ánh “sự hiếu chiến ngày càng tăng” của quân đội Bắc Kinh, làm tăng nguy cơ xảy ra sai sót và tổn hại.
Hải quân Hoa Kỳ hôm 4/6 đã công bố một đoạn video về cái mà họ gọi là “sự tương tác không an toàn” ở eo biển Đài Loan, trong đó một tàu chiến Trung Quốc cắt ngang trước mặt một tàu khu trục của Hoa Kỳ.
Phát ngôn Tòa Bạch Ốc John Kirby nói với các phóng viên, đề cập đến điều mà ông gọi là hành vi chặn đường “không an toàn” và “thiếu chuyên nghiệp” của Trung Quốc: “Không lâu nữa sẽ có tổn thương”.
Ông Kirby nhấn mạnh Hoa Kỳ sẽ tiếp tục bảo vệ quyền tự do di chuyển trên không và trên biển.
“Tôi muốn nghe Bắc Kinh biện minh cho những gì họ đang làm,” ông Kirby nói. “Các vụ ngăn chặn trên không và trên biển xảy ra mọi lúc. Chúng tôi cũng làm điều đó. Sự khác biệt là ... khi chúng tôi cảm thấy cần phải làm điều đó, nó được thực hiện một cách chuyên nghiệp.”
Ông Kirby nói nếu Bắc Kinh muốn đưa ra thông điệp rằng Hoa Kỳ không được hoan nghênh trong khu vực hoặc họ muốn máy bay và tàu của Hoa Kỳ ngừng hoạt động ủng hộ luật pháp quốc tế, thì điều đó sẽ không thành công. “Điều đó sẽ không xảy ra,” ông nói.
Trong một thông tin khác liên quan tới Trung Quốc, một cơ quan nghiên cứu an ninh Úc hôm 5/6 cho biết Bắc Kinh dẫn đầu nghiên cứu về 19 trong số 23 lĩnh vực công nghệ mà đối tác quốc phòng AUKUS của Úc-Anh-Mỹ ưu tiên, bao gồm công nghệ siêu thanh, tác chiến điện tử và tàu không người lái dưới biển.
Viện Chính sách Chiến lược Úc (ASPI) hôm 6/6 nói cuộc khảo sát của họ đối với các bài báo khoa học hàng đầu thế giới cho thấy Trung Quốc dẫn đầu nghiên cứu về hầu hết các công nghệ có khả năng thuộc cái gọi là Trụ cột Hai của quan hệ đối tác quốc phòng.
Việc chia sẻ công nghệ quốc phòng của Hoa Kỳ được kiểm soát chặt chẽ và các nhà phân tích Hoa Kỳ trước đây đã nói rằng các rào cản quan liêu có thể làm chậm không chỉ chương trình tàu ngầm hạt nhân AUKUS mà còn cả “Trụ cột Hai” - sự thúc đẩy hợp tác giữa các quốc gia trong công nghệ siêu thanh và phản siêu thanh, lượng tử, AI và tác chiến điện tử.
ASPI cho biết phân tích hai triệu bài báo khoa học của họ cho thấy Bắc Kinh dẫn đầu trong cả nghiên cứu siêu thanh và công nghệ chống lại nó, chiến tranh điện tử và các khả năng quan trọng dưới biển.
Máy bay và vũ khí siêu thanh di chuyển nhanh hơn năm lần so với tốc độ âm thanh và có thể được phóng từ không gian gần, thu hẹp thời gian bị phát hiện. Công nghệ phát hiện siêu âm sử dụng các cảm biến và thuật toán dựa trên không gian để phân tích quỹ đạo nhanh chóng, ASPI cho biết.
ASPI nói các phương tiện tự hành dưới nước có thể thực hiện các nhiệm vụ tầm xa mà không cần người điều khiển từ xa, để giám sát hoặc chiến tranh chống tàu ngầm.
Vấn đề về khả năng hoạt động dưới nước lại nổi lên vào tháng 9 năm 2022 khi các vụ nổ không rõ nguyên nhân dưới đáy biển làm vỡ đường ống Nord Stream 1 và 2 nối Nga và Đức qua Biển Baltic. Hoa Kỳ gọi vụ việc là phá hoại. Moscow đổ lỗi cho phương Tây. Không bên nào cung cấp được bằng chứng.
ASPI cho biết, ở một số lĩnh vực, các quốc gia AUKUS kết hợp đã dẫn đầu nghiên cứu toàn cầu, bao gồm cả rô-bốt tiên tiến, kỹ thuật đảo ngược AI của đối thủ, khả năng an ninh mạng và cảm biến lượng tử.
Hoa Kỳ dẫn đầu về điện toán lượng tử - thế hệ máy tính tiếp theo dự kiến sẽ giải quyết các vấn đề nan giải và cho phép giao tiếp nhanh hơn. ASPI nói cảm biến lượng tử có thể được sử dụng để phát hiện mối đe dọa để phòng thủ.
Cạnh tranh
Báo cáo của ASPI cho biết: “Trên một số lĩnh vực công nghệ, sự dẫn đầu của Trung Quốc lớn đến mức không có quốc gia nào vượt quá tỷ trọng của nước này – nhấn mạnh tầm quan trọng của tác động tăng tốc của sự hợp tác lớn hơn giữa các đối tác có cùng chí hướng”.
Việc chuyển giao công nghệ tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân - lĩnh vực mà Mỹ có lợi thế về năng lực so với Trung Quốc - cho Úc là dự án AUKUS nổi tiếng nhất.
Các đối tác của AUKUS cho biết vào tháng 3 năm nay rằng Úc sẽ chi tới 245 tỷ đô la để mua các tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân từ đầu những năm 2030, tăng cường an ninh khu vực ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương khi Trung Quốc tiến hành mở rộng hải quân nhanh chóng.
Bộ trưởng Bộ Công nghiệp Quốc phòng Pat Conroy sẽ tới Hoa Kỳ trong tuần này để thảo luận với Quốc hội về dự thảo luật cho phép bán hai tàu ngầm lớp Virginia của Hoa Kỳ cho Úc và việc sử dụng ngân quỹ của Úc để mở rộng năng lực của nhà máy đóng tàu hải quân Hoa Kỳ.
Một dự thảo đề nghị được đệ trình lên Quốc hội Hoa Kỳ vào tháng 5 cho biết Tổng thống Joe Biden có thể chuyển giao đến hai tàu ngầm loại Virginia từ Hải quân Hoa Kỳ cho Úc để “duy trì phòng vệ chung của chúng ta.”
Mỹ chuẩn bị đối phó ‘sự hiếu chiến’ của quân đội Trung Quốc
Liên Thành
Hoa Kỳ sẵn sàng đối phó với “mức độ hung hăng ngày càng tăng” của Trung Quốc ở eo biển Đài Loan và Biển Đông, sau khi Bắc Kinh thực hiện hai hành động “không an toàn” trong những ngày gần đây, một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết hôm thứ Hai (ngày 5/6). (Ảnh: AFP).
Financial Times đưa tin, Hoa Kỳ sẵn sàng đối phó với “mức độ hung hăng ngày càng tăng” của Trung Quốc ở eo biển Đài Loan và Biển Đông, sau khi Bắc Kinh thực hiện hai hành động “không an toàn” trong những ngày gần đây, một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết hôm thứ Hai (ngày 5/6).
Cảnh báo từ ông John Kirby, người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia Toà Bạch Ốc, nhấn mạnh sự báo động ngày càng tăng của Washington về các tương tác nguy hiểm giữa các lực lượng Hoa Kỳ và Trung Quốc trên các tuyến hàng không và đường biển quốc tế. Nó xảy ra khi Bắc Kinh từ chối nỗ lực của Mỹ nhằm thiết lập lại liên lạc quân sự giữa hai quốc gia.
Ông Kirby cho biết các sự kiện mới nhất là “một phần” của “mức độ hung hăng ngày càng tăng” của Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA), đặc biệt là ở khu vực xung quanh eo biển Đài Loan và Biển Đông.
“Chúng tôi đã chuẩn bị để giải quyết vấn đề này”, ông Kirby nói thêm, mô tả các hành động của Trung Quốc trong những ngày gần đây là “không thể chấp nhận được”.
“Chúng đã xảy ra với tần suất nhiều hơn chúng tôi muốn. Không phải tất cả chúng đều không an toàn và không chuyên nghiệp, nhưng hai sự kiện này thì là như vậy”.
Ông Kirby cũng nói, những tình tiết như vậy có thể dẫn đến tính toán sai lầm và kêu gọi Bắc Kinh tham gia vào các nỗ lực của Hoa Kỳ để khởi động lại các cuộc đàm phán quân sự. Ông nhấn mạnh Hoa Kỳ đang hoạt động trong lãnh thổ quốc tế và sẽ tiếp tục làm như vậy khi được pháp luật cho phép.
# Bình luận của ông Kirby được đưa ra sau khi Hải quân Hoa Kỳ hôm Chủ nhật công bố một đoạn video về điều mà họ mô tả là “sự tương tác không an toàn” ở eo biển Đài Loan, nơi một tàu chiến Trung Quốc cắt mũi một khu trục hạm của hải quân Hoa Kỳ. Tuần trước, Ngũ Giác Đài đã cáo buộc một máy bay chiến đấu của Trung Quốc thực hiện “hành động gây hấn không cần thiết” trên Biển Đông.
Về phía Bắc Kinh, Trung Quốc đã cảnh báo quân đội phương Tây tránh xa vùng biển và không phận gần biên giới của họ, nếu muốn tránh đụng độ nguy hiểm với PLA. Trung Quốc luôn xem eo biển Đài Loan và Biển Đông là ao nhà của mình.
# Ở diễn biến liên quan, hôm 5/6, hai quan chức cấp cao của Hoa Kỳ – trợ lý ngoại trưởng phụ trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương Daniel Kritenbrink, và giám đốc cấp cao của Hội đồng An ninh Quốc gia về các vấn đề Trung Quốc và Đài Loan Sarah Beran – đã gặp các quan chức Trung Quốc tại Bắc Kinh, như một phần trong nỗ lực của Washington nhằm hạ nhiệt căng thẳng giữa hai bên.
Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, trong cuộc gặp các quan chức, đã nêu lên mối lo ngại về các hành động của quân đội Trung Quốc và cũng thảo luận về các nỗ lực cải thiện liên lạc giữa hai quốc gia.
Vào tháng trước, Giám đốc CIA Bill Burns được cho đã bí mật tới Trung Quốc để cố gắng làm tan băng mối quan hệ với Bắc Kinh.
Ukraine ra đòn nhử trước phản công quy mô lớn
Hôm Chủ nhật, các lực lượng Ukraine đã phát động cái mà bộ quốc phòng Nga gọi là một cuộc tấn công “quy mô lớn” ở phía đông nam tỉnh Donetsk, miền đông Ukraine. Nga tuyên bố đã đẩy lùi cuộc tấn công, khiến 250 binh sĩ Ukraine thiệt mạng và phá hủy 16 xe tăng. Song các nguồn tin nói với The Economist là trên thực tế Ukraine đã tiến được 5-6 km. Quân đội Ukraine cũng được cho là đã giành lại lãnh thổ ở các vùng ngoại ô phía tây, nam và bắc Bakhmut, tâm điểm giao tranh trong phần lớn năm qua.
Cuộc tấn công trên của Ukraine có thể là tiếng súng báo hiệu khai màn cho chiến dịch phản công được chờ đợi bấy lâu nay. Song có lẽ họ chưa dốc toàn lực. Mặt trận dài ít nhất 900 km và Ukraine có ít nhất 12 lữ đoàn mới để triển khai. Vì vậy, có khả năng là họ vẫn đang tìm kiếm các điểm yếu của Nga — hoặc tạo ra điểm yếu — trước khi triển khai các đơn vị mạnh nhất. Chừng nào chín lữ đoàn do phương Tây trang bị và đào tạo mà Ukraine đã xây dựng trong sáu tháng qua ra trận, chúng ta mới biết được liệu cuộc phản công đã bắt đầu hay chưa.
Cựu đồng minh của Trump tuyên bố tranh cử
Sau cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022, vị thế của Donald Trump dường như đi xuống khi nhiều ứng viên do ông ủng hộ thất bại. Nhưng giờ đây ông đang lấy lại phong độ. Các cử tri vòng sơ bộ của đảng Cộng hòa cho thấy họ thích ông hơn Ron DeSantis, đối thủ chính và là thống đốc bang Florida, hơn 30 điểm phần trăm. Vì lo ngại những người ủng hộ Trump, những người thách thức ông trong đảng Cộng hòa cho tấm vé 2024 cho tới nay chưa một lời chỉ trích ông.
Nhưng Chris Christie, người thua áp đảo trước ông Trump trong cuộc bầu cử sơ bộ năm 2016, dường như không nghĩ vậy. Cựu thống đốc bang New Jersey sẽ tuyên bố tranh cử vào thứ Ba tại New Hampshire với khẩu hiệu “Tell It Like It Is.” Đây cũng là tên của ủy ban hành động chính trị do các đồng minh của ông Christie thành lập vào tuần trước (và là khẩu hiệu của ông hồi năm 2016). Ông Christie ủng hộ Trump trong nhiệm kỳ tổng thống trước, nhưng mất niềm tin khi ông Trump từ chối nhận thua trong cuộc bầu cử 2020. Ông đang đánh cược rằng còn một số cử tri Cộng hòa cùng chí hướng với ông.
Kỳ vọng lạm phát tăng ở châu Âu
Trong cuộc chiến chống lạm phát, Ngân hàng Trung ương châu Âu phải hết sức chú ý đến kỳ vọng của thị trường và người tiêu dùng. Đó là bởi vì lạm phát xuất phát từ quan điểm của các công ty, người lao động và người tiêu dùng. Ví dụ, nếu người lao động dự đoán lạm phát tăng, họ sẽ yêu cầu mức lương cao hơn để bù đắp. Do đó, kỳ vọng lạm phát của người tiêu dùng tăng trong tháng 3 là một tin xấu cho ECB. Dữ liệu do ngân hàng công bố vào thứ Ba sẽ cho thấy liệu đó có phải chỉ là một đốm sáng tạm thời hay không.
Lạm phát toàn phần ở khu vực đồng euro đạt đỉnh vào tháng 10 năm ngoái ở mức trên 10% và gần đây đã giảm xuống còn trên 6%. Tuy nhiên, trong khi giá năng lượng bán lẻ giảm, giá thực phẩm vẫn tăng ở mức hai con số. Điều này có thể đã khiến người tiêu dùng kỳ vọng lạm phát cao hơn, gây áp lực lên tiền lương. Một ví dụ là công nhân đường sắt ở Đức. Họ vừa từ chối lời đề nghị 24 tháng với mức lương cao hơn tới 12% cộng khoản bồi thường trị giá 2.850 euro (3.050 đô la) để bù lạm phát, với lý do mức đó chưa đủ.
Thiếu điện gây khó khăn cho kinh tế Nam Phi
Đã từng có lúc Nam Phi được biết đến qua những dòng tin tức tốt đẹp, từ quá trình chuyển đổi sang chế độ dân chủ cho đến chiến thắng của đội bóng bầu dục Springboks. Nhưng giờ đây, chính phủ của Đại hội Dân tộc Phi cầm quyền thu hút sự chú ý chủ yếu vì những sai lầm ngớ ngẩn do họ tự gây ra. Mối quan hệ ngoại giao gần gũi của Nam Phi với Nga đang khiến phương Tây lo ngại, dù họ phụ thuộc vào phương Tây về thương mại và đầu tư. Nạn cắt điện luân phiên của Nam Phi – sản phẩm của nhiều năm tham nhũng và quản lý yếu kém tại công ty điện lực quốc doanh – khiến người ngoài kinh ngạc và người dân thất vọng.
Những khó khăn của Nam Phi sẽ một lần nữa được nhấn mạnh khi số liệu GDP quý đầu năm công bố vào thứ Ba. Nếu tăng trưởng âm, Nam Phi sẽ bước vào suy thoái lần thứ ba chỉ trong vòng 5 năm. Nhưng kể cả nếu có tăng trưởng, kết quả vẫn sẽ bị hạn chế bởi tác động của cắt điện lên các mỏ, trang trại và nhà máy. Nam Phi có tiềm năng rất lớn, nhưng chưa bao giờ được phát huy hết.
Vỡ đập thủy điện Kakhovka : Ukraina và Nga đổ trách nhiệm cho nhau
06/6/2023
Đập thủy điện Nova Kakhovka ở miền nam Ukraina sáng nay 06/06/2023 đã bị phá hỏng một phần sau nhiều vụ nổ chưa xác định được nguồn gốc, gây ngập lụt lớn dọc theo bờ sông Dniepr. Matxcơva và Kiev đều đổ trách nhiệm cho nhau về thảm họa môi trường này.