Chuyện buôn lậu ma túy bằng drone

Ts. Phạm Đình Bá

15/6/2025

 

Trong thời gian gần đây, tại Việt Nam đã xuất hiện một số vụ buôn bán ma túy bằng drone (hay còn gọi là flycam) với thủ đoạn tinh vi. Bài nầy tóm lược vài vụ bên nhà, lịch sử các vụ đầu tiên và những vụ ở Đông Nam Á

Năm 2024 ở Bắc Ninh, ông Đỗ Tá Vinh (43 tuổi, trú tại phường Đình Bảng, TP Từ Sơn, Bắc Ninh) cùng vợ là bà Nguyễn Thị Hằng xây dựng một khu trang trại rộng 700m², xung quanh rào lưới sắt, nuôi nhiều chó giữ để tránh bị phát hiện. 

Để tránh bị phát hiện, ông Vinh dùng băng dính đen che toàn bộ đèn tín hiệu trên flycam, chỉ mở điện thoại giao dịch vào ban đêm. Khu trang trại có hai lớp rào, mương nước rộng 5m, sâu 2m, nuôi nhiều chó dữ, khiến việc tiếp cận và trinh sát rất khó khăn.

Khi có người mua gọi điện đặt hàng, ông Vinh chỉ ra vị trí giao nhận cách trang trại khoảng 400–500m. Người mua bỏ tiền vào chai nhựa, buộc vào dây trên flycam. Ông điều khiển flycam ra điểm hẹn, thu tiền về, sau đó cho ma túy vào chai và dùng flycam giao lại cho khách. Nhờ cách này, người bán và người mua không trực tiếp gặp mặt, giảm nguy cơ bị phát hiện.

Mỗi đêm có từ 10 đến 20 lượt giao dịch qua flycam. Đường dây này có nhiều thành viên, trong đó nhiều người nhà của bà Nguyễn Thị Hằng từng bị bắt và đang thi hành án về tội ma túy. Khi khám xét, công an thu giữ gần 190g heroin, ma túy tổng hợp, 2 flycam, nhiều điện thoại, ô tô, súng, dùi cui điện, hơn 100 triệu đồng tiền mặt và nhiều vật chứng liên quan.

Tháng 3/2024, Công an TP Từ Sơn phát hiện, triệt phá ổ nhóm 4 người xử dụng flycam để mua bán ma túy. Người mua góp tiền, bỏ vào chai nhựa gắn vào flycam và nhận ma túy cũng bằng cách này. Khi khám xét, công an thu giữ hơn 146g heroin, 43,2g methamphetamine, flycam, súng, dùi cui điện.

Các báo bên nhà đưa tin là cách làm ăn này đang xuất hiện ở nhiều nơi, chủ yếu vào ban đêm, khiến việc điều tra, phát hiện và bắt giữ gặp rất nhiều khó khăn.

Việc sử dụng drone để buôn ma túy có tầm xuyên quốc gia, làm thay đổi cách ma túy vượt qua biên giới quốc tế và xâm nhập vào các trại tù. Hiện tượng này đã nổi lên như một thách thức mới về an ninh biên giới và trại giam.

Lịch sử bắt đầu vào đầu những năm 2010, khi các tổ chức tội phạm lần đầu tiên nhận ra tiềm năng của drone có sẵn trên thị trường cho các hoạt động bất hợp pháp. Các trường hợp đầu tiên được ghi nhận về buôn lậu ma túy ra vào khoảng năm 2010, khi các băng đảng ban đầu sử dụng drone chủ yếu để do thám và vận chuyển ma túy quy mô nhỏ.

Ở Mỹ, vụ truy tố thành công đầu tiên về tội buôn lậu ma túy bằng drone diễn ra vào tháng 4/2015, khi Brayan Valle 19 tuổi và Jonathan Elias 18 tuổi ở California bị bắt trong vụ việc được biết đến là vụ tịch thu "narcodrone" đầu tiên của Mỹ. Valle đã sử dụng bộ điều khiển vô tuyến để điều khiển một drone thương mại với nhiều cánh quạt để thả bốn gói heroin trị giá gần 1,5 triệu đô la, tại một nông trại gần Calexico, California. Đây là vụ đầu tiên bị truy tố tại Hoa Kỳ.

Song song với việc buôn lậu qua biên giới, drone được sử dụng để vận chuyển hàng lậu vào các nhà tù. Trường hợp đầu tiên được ghi nhận xảy ra vào tháng 11/2013, khi lính canh tại nhà tù Hull ở Gatineau, Canada, phát hiện một drone nhỏ bay vào nhà tù. Các viên chức nhà tù mô tả việc drone thường xuyên mang "các gói nhỏ ma túy" vào các nhà tù trên khắp tỉnh Quebec ở Canada.

Xu hướng này nhanh chóng lan rộng ra nhiều nước, với các trường hợp được ghi nhận xuất hiện ở Hoa Kỳ, Úc và Châu Âu. Vào tháng 11/2013, bốn người đã bị bắt vì cố gắng vận chuyển thuốc lá vào nhà tù ở tiểu bang Georgia ở Mỹ bằng một drone sáu cánh quạt điều khiển từ xa. 

Úc đã chứng kiến ​​trường hợp đầu tiên được ghi nhận vào tháng 3/2014, khi một người đàn ông 28 tuổi bị bắt vì bị cáo buộc cố gắng buôn lậu ma túy vào một nhà tù ở Melbourne bằng drone với bốn cánh quạt.

Ở Đông Nam Á có nhiều vụ với quy mô và mức độ tinh vi không thua kém các khu vực khác trên thế giới. Các tổ chức tội phạm đã dùng drone vào việc vận chuyển ma túy xuyên biên giới lẫn xâm nhập vào trại giam ở nhiều nước trong khu vực.

Biên giới Malaysia – Singapore là một điểm nóng về buôn lậu ma túy bằng drone. Năm 2020, cảnh sát Malaysia đã truy bắt một người đàn ông Singapore vì y đã sử dụng drone để vận chuyển ma túy từ thành phố Johor Bahru ở Mã Lai sang Singapore. Đây là vụ đầu tiên được ghi nhận về buôn lậu ma túy bằng drone giữa hai nước. Các nghi phạm đã làm việc vào buổi tối. Sau đó, bốn người Singapore bị bắt giữ tại một công viên khi cảnh sát phát hiện hoạt động drone bất thường. Điều tra cho thấy họ đã điều khiển drone từ Singapore sang các khu ở Mã Lai và ngược lại trong cùng ngày, vận chuyển khoảng 278 gram ma túy đá cùng nhiều loại ma túy khác.

Sông Mekong giữa Thái Lan và Lào là tuyến đường trọng yếu cho hoạt động buôn lậu ma túy bằng drone. Các băng nhóm buôn từ Lào sử dụng drone để trinh sát, xác định vị trí tuần tra biên giới trước khi tiến hành vận chuyển ma túy. Khi các chiến dịch truy quét ở khu vực Tam giác Vàng phía Bắc Thái Lan gia tăng, các băng nhóm này càng phụ thuộc vào drone để hoạt động.

Lượng methamphetamine vận chuyển qua tuyến Mekong rất lớn, với hàng triệu viên thuốc lắc và hàng trăm kg ma túy đá bị thu giữ mỗi năm. Drone giúp các băng nhóm tăng khả năng né tránh lực lượng chức năng. Cơ quan Liên Hợp Quốc về Ma túy và Tội phạm (UNODC) đã hỗ trợ cảnh sát Thái Lan trang bị drone hiện đại để chống lại các hoạt động này.

Tại khu vực Tam giác Vàng ở giữa Thái Lan, Myanmar và Lào, các tổ chức buôn lậu đã dùng drone ở quy mô lớn. Drone được sử dụng để trinh sát tuyến đường, đảm bảo an toàn khi vận chuyển ma túy ra khỏi khu vực. Theo UNODC, lượng ma túy vận chuyển từ Tam giác Vàng qua sông Mekong sang Thái Lan đã tăng vọt trong những năm gần đây, một phần nhờ sự hỗ trợ của công nghệ drone.

Malaysia ghi nhận số vụ buôn lậu ma túy bằng drone vào nhà tù tăng mạnh, với 7 vụ chỉ trong năm 2024 tại nhiều bang. Điển hình là tại nhà tù Tapah (Perak), quản giáo phát hiện một drone trắng trên mái nhà tù, mang theo 122 gram heroin và 12,9 gram methamphetamine.

Chính quyền Malaysia đã thành lập tổ công tác đặc biệt phối hợp giữa Cục Điều tra Ma túy và Tổng cục Nhà tù để đối phó. Drone thường được điều khiển từ khoảng cách dưới 1 km, gây khó khăn cho việc bắt giữ những người liên quan. Bộ Khoa học, Công nghệ và Đổi mới Malaysia cũng đã hợp tác phát triển thiết bị chặn drone nội địa.

Tại Indonesia, năm 2021, cảnh sát tỉnh Lampung bắt giữ một người khi đang dùng drone để vận chuyển 6,72 kg ma túy đá và 233 gram cần sa vào hai trại giam Way Hui và Rajabasa. Vụ việc cho thấy quy mô và mức độ tổ chức cao, với nhiều thiết bị hỗ trợ như điện thoại, cân tiểu ly và súng hơi bị thu giữ. Dù Indonesia có luật rất nghiêm khắc (tử hình với tội buôn ma túy), các đối tượng vẫn không ngần ngại sử dụng drone cho hoạt động này.

Thái Lan là một trong những nước đầu tiên ghi nhận việc sử dụng drone để chuyển đồ cấm vào nhà tù. Năm 2014, tại nhà tù Khao Bin, nhân viên phát hiện một drone DJI Phantom mắc trên cây, mang theo điện thoại, SIM, thiết bị Bluetooth và máy tính nhỏ. Nếu trót lọt, số thiết bị này có giá trị rất lớn trong tù.

Tại Việt Nam, dù chưa ghi nhận nhiều vụ buôn lậu ma túy bằng drone, nhưng Việt Nam lại là điểm trung chuyển lớn vận chuyển ma túy qua đường hàng không. Nhiều đường dây vận chuyển ma túy từ châu Âu về Việt Nam đã bị triệt phá, với hơn 1.500 đối tượng bị truy tố trong một chuyên án bắt đầu từ vụ tiếp viên hàng không vận chuyển ma túy. Lượng ma túy bị phát hiện qua đường hàng không trong vài tháng gần đây đã vượt tổng lượng bị thu giữ trong 5 năm trước đó.

Tại Myanmar, drone được sử dụng rộng rãi trong xung đột quân sự, tạo môi trường thuận lợi cho việc chuyển giao công nghệ sang hoạt động tội phạm. Năm 2024, quân đội Myanmar bắn hạ 7 drone trên thủ đô Naypyitaw, do lực lượng đối lập sử dụng. Việc dùng drone phổ biến trong cuộc chiến ở nước nầy có thể dẫn đến việc áp dụng công nghệ này vào buôn lậu ma túy.

Các nước Đông Nam Á đang đầu tư mạnh vào công nghệ chống drone để chuyển ma túy. Nhiều công ty quốc tế mở văn phòng tại khu vực để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về bảo vệ biên giới, sân bay và nhà tù trước mối đe dọa từ drone.

Cơ quan cảnh sát quốc tế INTERPOL đã cảnh báo các nước về nguy cơ drone trong buôn lậu ma túy, nhấn mạnh rằng drone dễ mua, dễ sử dụng và có thể ngụy trang dưới nhiều hình thức. Ở một số nơi, tần suất drone xâm nhập nhà tù gần như xảy ra hàng ngày.

Hoạt động buôn lậu ma túy bằng drone tại Đông Nam Á là bước tiến mới của tội phạm xuyên quốc gia, cho thấy sự thích nghi nhanh chóng với công nghệ hiện đại. Các nước trong khu vực đang tăng cường đầu tư vào công nghệ chống drone, phối hợp đa ngành và thành lập các lực lượng đặc nhiệm chuyên trách. Tuy nhiên, tốc độ phát triển công nghệ drone và sự linh hoạt của các tổ chức tội phạm vẫn là thách thức lớn trong khu vực.