America Party – Nói Dễ, Làm Không Dễ

Lê Thanh Tùng

Anthony Lê – từ Washington D.C.

7/5/2025 chỉ một ngày sau khi Tổng thống Donald Trump ký ban hành “One Big Beautiful Bill”, tỷ phú công nghệ Elon Musk bất ngờ tuyên bố thành lập một đảng chính trị mới mang tên America Party.

Trên nền tảng mạng xã hội X (trước đây là Twitter), ông viết:

“Tỷ lệ 2 chọn 1 muốn có đảng mới – và các bạn sẽ có nó.”

“Chúng ta đang sống trong hệ thống một đảng trá hình, nơi cả hai phe đều phá hoại đất nước bằng tham nhũng và lãng phí.”

“Hôm nay, America Party ra đời để giành lại tự do cho người dân.”

Tuyên bố đó vang lên như một tiếng sấm giữa mùa hè. Nhiều người cổ vũ. Báo chí sôi sục. Cộng đồng mạng râm ran. Một số người còn hô hào ông Musk nên tranh cử Tổng thống năm 2028.

Nhưng nếu bỏ qua những hào nhoáng truyền thông, nhìn vào thực tế chính trị Mỹ, ta sẽ thấy: Lập đảng mới thì dễ nói, nhưng làm thì không hề dễ.

Elon Musk có gì trong tay?

Không thể phủ nhận, Elon Musk có ba yếu tố cực kỳ mạnh:

1. Sức ảnh hưởng toàn cầu: Ông là người sáng lập và điều hành các tập đoàn hàng đầu như Tesla, SpaceX, Neuralink… và hiện sở hữu mạng xã hội X.

2. Tài chính dồi dào: Là một trong những người giàu nhất hành tinh, với tài sản trị giá hàng trăm tỷ USD.

3. Đám đông theo dõi trung thành: Có hơn 180 triệu người theo dõi trên X – một nền tảng mà ông làm chủ và định hình nội dung theo ý mình.

Với ba yếu tố đó, việc ông công bố đảng mới ngay trên mạng xã hội là điều dễ như búng tay. Nhưng… đảng chính trị không phải là một dòng tweet.

Lập đảng mới ở Mỹ – Gập ghềnh hơn người ta tưởng

Mỹ có hệ thống chính trị lưỡng đảng cố định: Cộng Hòa và Dân Chủ đã chia nhau mọi ngõ ngách quyền lực suốt hơn 150 năm. Mỗi bang ở Mỹ có luật riêng, thủ tục riêng về việc cho phép một đảng mới được ghi danh và có tên trên lá phiếu.

Để đảng America Party trở thành một lực lượng chính trị thực sự, Elon Musk phải:

• Gửi đơn ghi danh đảng ở tất cả 50 tiểu bang.

• Thu thập đủ hàng triệu chữ ký cử tri đủ điều kiện, đúng theo thời hạn nghiêm ngặt.

• Đóng các loại phí hành chính, phí nộp hồ sơ, nộp đầy đủ giấy tờ pháp lý.

• Tổ chức cơ sở đảng ở cấp tiểu bang, quận, hạt, khu vực bỏ phiếu.

• Tuyển người ra ứng cử từ cấp thấp (hội đồng thành phố, nghị sĩ tiểu bang) cho đến các ghế Quốc hội và Tổng thống.

Đây không phải là chuyện “một mình một ngựa”. Đây là cuộc chạy tiếp sức cần hàng chục nghìn người và nhiều năm bền bỉ.

Đảng mới không dễ sống sót

Mỹ từng có nhiều cá nhân nổi tiếng đứng ra lập đảng mới:

• Năm 1992, Ross Perot – một tỷ phú khác – lập đảng Cải cách (Reform Party), từng đạt gần 19% phiếu phổ thông, nhưng không giành được phiếu đại cử tri nào.

• Năm 2000, Ralph Nader đại diện cho đảng Xanh, được hơn 2 triệu phiếu, nhưng bị chỉ trích là nguyên nhân khiến Al Gore thất cử vì “chia phiếu”.

Cả hai đều không sống lâu. Không phải vì họ không có lý tưởng, mà vì hệ thống Mỹ không dành chỗ cho người thứ ba chen ngang dễ dàng.

America Party có thể đi đến đâu?

Nếu Elon Musk nghiêm túc đầu tư:

• Ông có thể tạo ra một làn sóng chính trị mới, hấp dẫn giới trẻ, những người trung lập và các cử tri thất vọng với cả hai đảng lớn.

• Có thể giành vài ghế Quốc hội hoặc thống đốc bang trong 10 năm tới.

• Có thể trở thành đối trọng thực sự trong hệ thống chính trị Mỹ.

Nhưng nếu đây chỉ là một hành động bộc phát vì bất mãn với Trump hay Đảng Cộng Hòa, và thiếu chuẩn bị bài bản, thì rất có thể America Party chỉ là:

“Một đốm lửa bùng sáng rực rỡ trong một ngày – rồi vụt tắt không kèn không trống.”

Nguy cơ chia phiếu – Lợi bất cập hại?

Điều đáng ngại là: nếu America Party đưa ứng cử viên tranh cử tổng thống năm 2028, điều dễ xảy ra là:

• Chia rẽ phiếu của phe bảo thủ, đặc biệt là những người trẻ theo xu hướng tự do tài chính, chống chính phủ can thiệp.

• Điều đó vô tình giúp Đảng Dân Chủ thắng cử, kể cả khi họ không quá mạnh.

Lịch sử chính trị Mỹ đã từng chứng kiến chuyện này, và điều đó có thể lặp lại.

Có tiếng nói là một chuyện, có sức mạnh chính trị là chuyện khác

Không ai nghi ngờ Elon Musk có sức ảnh hưởng. Nhưng để biến một dòng tweet thành một đảng chính trị có thực lực, thì cần:

• Một chiến lược dài hơi.

• Một bộ máy tổ chức nghiêm túc.

• Và sự kiên trì – không phải vài tuần hay vài tháng, mà là nhiều năm liên tục.

America Party – nói dễ. Làm? Không dễ chút mô.

https://www.facebook.com/anthonylethanhtung