Trump công bố thỏa thuận thương mại sơ bộ với Việt Nam

Ts. Phạm Đình Bá

03/7/2025

Tổng thống cho biết ông đã đồng ý các điều khoản thương mại ban đầu với Việt Nam, quốc gia thứ hai đạt được một thỏa thuận hạn chế sau khi ông Trump đe dọa áp thuế cao.

Tổng thống Trump cho biết vào thứ Tư rằng Hoa Kỳ đã đạt được một thỏa thuận thương mại với Việt Nam, theo đó sẽ giảm bớt một số mức thuế trừng phạt mà ông đã áp lên các sản phẩm của Việt Nam, đổi lại việc quốc gia này đồng ý mở cửa thị trường cho hàng hóa Mỹ.

Thỏa thuận sơ bộ này cũng sẽ ảnh hưởng gián tiếp đến Trung Quốc, một đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam.

“Đây sẽ là một thỏa thuận hợp tác tuyệt vời giữa hai quốc gia chúng ta,” ông Trump viết trên Truth Social khi công bố thỏa thuận.

Theo ông Trump, thỏa thuận áp mức thuế 20% đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Việt Nam và mức thuế 40% đối với bất kỳ hoạt động “chuyển tải” nào.

Điều khoản này nhằm giải quyết những chỉ trích của chính quyền Trump cho rằng các quốc gia như Việt Nam đã trở thành kênh để các nhà sản xuất Trung Quốc né tránh thuế của Mỹ và đưa hàng hóa vào Hoa Kỳ.

Chưa rõ những sản phẩm nào sẽ chịu mức thuế cao hơn. Điều này có thể áp dụng cho các mặt hàng nhập khẩu vào Hoa Kỳ từ Việt Nam nhưng thực chất có xuất xứ từ Trung Quốc. Tuy nhiên, nó cũng có thể áp dụng cho các sản phẩm của Việt Nam sử dụng một tỷ lệ nhất định linh kiện từ Trung Quốc. 

Thỏa thuận có thể bao gồm mức thuế thấp hơn đối với hàng hóa sản xuất tại Việt Nam với ít linh kiện Trung Quốc, và mức thuế cao hơn cho các sản phẩm Việt Nam chứa nhiều thành phần từ Trung Quốc.

Việt Nam dự kiến sẽ sớm phải đối mặt với mức thuế 46% theo các mức thuế “có đi có lại” mà chính quyền Trump công bố vào ngày 2 tháng 4.

Ông Trump mô tả thỏa thuận này như Việt Nam phải trả thuế, mặc dù thực tế các nhà nhập khẩu Mỹ mới là bên trả thuế.

Tổng thống cho biết thêm rằng, như một phần của thỏa thuận, Việt Nam sẽ mở cửa thị trường cho các doanh nghiệp Mỹ, cho phép họ xuất khẩu sang Việt Nam mà không bị áp thuế.

Thông báo được đưa ra sau khi ông Trump nói chuyện với Tổng Bí thư Việt Nam Tô Lâm vào sáng thứ Tư.

Một tuyên bố từ chính phủ Việt Nam về cuộc điện đàm cho biết hai nước đã đạt được “khuôn khổ cho một thỏa thuận thương mại có đi có lại công bằng và cân bằng”, qua đó Hoa Kỳ sẽ được “tiếp cận thị trường ưu đãi” đối với hàng hóa Mỹ.

Tuyên bố cho biết ông Trump đã “khẳng định rằng Hoa Kỳ sẽ giảm đáng kể các mức thuế có đi có lại đối với nhiều mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam và sẽ tiếp tục hợp tác với Việt Nam để giải quyết các trở ngại ảnh hưởng đến quan hệ thương mại song phương, đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên của cả hai bên.”

Thỏa thuận này là thỏa thuận thứ hai mà ông Trump công bố kể từ đầu tháng 4, khi ông áp thuế cao đối với hàng chục quốc gia trên toàn cầu, nhưng sau đó bất ngờ tạm hoãn trong 90 ngày để đàm phán các thỏa thuận thương mại. Các mức thuế đó dự kiến sẽ được áp trở lại vào tuần tới.

Các quan chức Hoa Kỳ đang phải đàm phán với hơn một chục đối tác thương mại trước thời hạn đó. Đại diện từ Nhật Bản, Liên minh Châu Âu, Malaysia, Hàn Quốc, Indonesia và các chính phủ khác đã liên tục đến Washington trong những tuần gần đây để tìm kiếm một thỏa thuận nhằm tránh mức thuế cao hơn.

Việt Nam nhanh chóng trở thành một trong những ví dụ nổi bật nhất về nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm vẽ lại các quy tắc thương mại toàn cầu. Một số quan chức Nhà Trắng mô tả quốc gia 100 triệu dân này như một “đại diện” của Trung Quốc, mặc dù một số quan chức thương mại cho rằng nhận định này không chính xác. Dù vậy, các quan chức thương mại Mỹ vẫn gây áp lực buộc Việt Nam giảm phụ thuộc vào các đối tác Trung Quốc và mua nhiều hàng hóa từ Hoa Kỳ hơn.

Nhiều ngành công nghiệp tại Hoa Kỳ cũng cáo buộc Việt Nam duy trì các rào cản thương mại cao ngăn cản hàng hóa Mỹ xuất khẩu, và thao túng tiền tệ trong những năm trước đây, điều này mang lại lợi thế cho các nhà sản xuất Việt Nam so với các doanh nghiệp Mỹ.

Trong các hồ sơ gửi chính phủ đầu năm nay về các hành vi thương mại không công bằng trên toàn cầu, các nhà sản xuất mận khô, cá da trơn và tủ bếp của Mỹ cho biết họ đã bị đe dọa bởi sự cạnh tranh từ Việt Nam, và các vụ kiện thương mại cùng các mức thuế vẫn chưa đủ để bảo vệ họ.

“Trong hơn hai thập kỷ, ngành cá da trơn trong nước đã bị hủy hoại bởi các hành vi kinh tế ăn cướp của Việt Nam, gây hậu quả nghiêm trọng cho người lao động và cộng đồng Hoa Kỳ,” Hiệp hội Nuôi cá da trơn Mỹ cho biết trong một hồ sơ.

Khác với các thỏa thuận tự do thương mại truyền thống, toàn diện bao phủ nhiều ngành và có hàng trăm hoặc hàng nghìn trang, các thỏa thuận mà chính quyền Trump đang ký hiện nay được rút gọn rất nhiều. Các chuyên gia thương mại mô tả đây là các thỏa thuận “khung”, quy định một số thay đổi cụ thể như giảm một số mức thuế, nhưng chỉ nêu rằng các chủ đề khác sẽ được đàm phán trong những tháng tới.

Ví dụ, thỏa thuận mà chính quyền công bố với Vương quốc Anh vào tháng 5 đã giảm thuế đối với một số sản phẩm và quy định một số cam kết mua hàng. Nhưng nó cũng liệt kê nửa tá ưu tiên chung và cho biết hai nước sẽ ngay lập tức bắt đầu đàm phán “để phát triển và chính thức hóa” các ưu tiên này, từ đàm phán các điều khoản thương mại số đến tăng cường hợp tác về an ninh kinh tế.

Nguồn:

Trump Announces Preliminary Trade Pact With Vietnam. The New York Times. 02/07/2025