Làm sao cho rõ chuyện TS Hoàng Phương Mai?

Ts. Phạm Đình Bá

25/8/2025

TS Hoàng Phương Mai là một nữ trí thức tài năng, từng công tác lâu năm tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm. Ở tuổi 49, bà đã để lại ấn tượng sâu sắc với đồng nghiệp và giới học thuật qua các công trình nghiên cứu chuyên sâu, như cuốn “Lời xưa vang vọng” khảo sát văn xuôi Việt Nam thế kỷ 18. Bà từng hết mình cống hiến cho công việc, luôn giữ tự trọng và lòng tự tôn nghề nghiệp cao, bất chấp hoàn cảnh cá nhân khó khăn và sức khỏe chồng yếu, hai con còn nhỏ.

Bước ngoặt đau buồn xảy ra từ tháng 3/2025, khi TS Hoàng Phương Mai bị Viện Hán Nôm cho thôi việc với lý do “không hoàn thành nhiệm vụ”, dù bà không đồng ý với nhận định này. Dù bị buộc thôi việc, bà vẫn mỗi ngày đến cơ quan ngồi làm việc ở phòng tiếp khách, kiên trì chờ đợi một sự xem xét lại công bằng từ ban lãnh đạo. Trong thời gian này, nhiều đồng nghiệp và thậm chí cả chồng cũng tỏ ra xa lánh, khiến bà càng thêm cô đơn.

Tuyệt vọng trước sự im lặng và thiếu sẻ chia của tập thể, cùng với việc bị cấm lui tới cơ quan từ tháng 7/2025, TS Hoàng Phương Mai vẫn nuôi hy vọng vào “cấp trên” sẽ xử lý thấu đáo vụ việc. Bà từ chối rút đơn kiện vì cho rằng mình không sai, chọn trung thực với bản thân và lý tưởng nghề nghiệp, dù điều đó khiến bà phải đối diện thêm nhiều khó khăn vật chất và tinh thần.

Đỉnh điểm của bi kịch đến vào ngày 16/8/2025 khi gia đình phát hiện bà đã ra đi mãi mãi, chọn cho mình cách giải thoát khỏi bế tắc. Câu chuyện về cuộc đời và sự ra đi của TS Hoàng Phương Mai khiến nhiều người xót xa và đặt ra suy ngẫm sâu sắc về môi trường làm việc, sự hỗ trợ tâm lý cũng như vị trí của người trí thức trong xã hội hiện đại.

Để có cái nhìn trung thực về vụ việc, bảng bên dưới phân tích sự cố theo thời gian về liên hệ giữa TS Hoàng Phương Mai, Viện Nghiên cứu Hán Nôm và Viện Hàn lâm Khoa học Việt Nam.

Giai đoạn 1 (2020-2023): Vụ Thất Thoát Sách

Giai đoạn nầy bao gồm 4 sự kiện liên quan đến điều tra thất thoát sách, 2 sự kiện công khai thông tin, 1 sự kiện thu hồi một phần tài liệu, 1 sự kiện báo cáo chính thức, và 1 sự kiện điều tra an ninh.

Giai đoạn 2 (2025): Tranh Chấp Lao Động & Bi Kịch

Giai đoạn nầy bao gồm 1 sự kiện sa thải, 1 sự kiện kháng cáo pháp lý, 1 sự kiện thử thương lượng, 1 sự kiện cấm tiếp cận, 1 sự kiện tự sát.

Những câu hỏi cho Viện Nghiên cứu Hán Nôm và Viện Hàn lâm Khoa học Việt Nam

Do hạn chế về kiểm duyệt và bảo mật thông tin ở Việt Nam, vẫn còn sáu câu hỏi mà Viện Nghiên cứu Hán Nôm và Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam vẫn chưa trả lời cho công chúng.

1. Chi tiết đánh giá hiệu suất công việc của TS Hoàng Phương Mai

2. Nội dung cụ thể các đơn kháng cáo gửi Viện Hàn lâm

3. Chi tiết các thủ tục kỷ luật chính thức

4. Thông tin hỗ trợ tâm lý hoặc thiếu hụt về mặt này

5. Hoàn cảnh tài chính trong thời gian thất nghiệp

6. Mức độ hỗ trợ từ đồng nghiệp

Trước những câu hỏi vẫn chưa được hồi đáp đầy đủ từ các cơ quan liên quan, điều cần thiết lúc này là xin bạn giúp lan toả thông tin trung thực và khách quan đến đông đảo công chúng. Mỗi người quan tâm đến vụ việc có thể góp phần thúc đẩy sự minh bạch bằng cách chia sẻ bài viết này rộng rãi tới bạn bè, đồng nghiệp và trên mạng xã hội.

Xin hãy cùng lan tỏa bài viết, để những thắc mắc còn bỏ ngỏ về số phận của một trí thức tận tâm như TS Hoàng Phương Mai sớm nhận được câu trả lời xứng đáng. Một hành động chia sẻ, một lời bình luận cũng là cách nhắc nhở xã hội về tầm quan trọng của sự công bằng, nhân ái trong môi trường học thuật và công vụ.

Hãy chia sẻ để những câu hỏi này được trả lời! Xin cám ơn bạn trước!!

Ngày*	Sự cố	Thể loại
--/03-04/2020	Cán bộ quản lí kho sách phát hiện có dấu hiệu không tìm thấy một số cuốn sách ở vị trí quy định trên giá lúc bắt đầu đại dịch Covid-19	Điều tra Mất Sách (1)
--/04/2022	Viện Nghiên cứu Hán Nôm tổng kiểm kê sách và lưu trữ cổ lần đầu tiên trong hơn 10 năm	Điều tra Mất Sách (1)
14-15/07/2022	Toàn bộ sự việc thất thoát 25 cuốn sách đã được báo cáo chi tiết trong buổi họp chi bộ và họp cán bộ chủ chốt và Hội đồng khoa học của Viện Nghiên cứu Hán Nôm	Điều tra Mất Sách (2)
30/09/2022	Viện đã kí văn bản bàn giao kho sách cho người quản lí mới	Thay đổi Hành chính (1)
15/12/2022	Viện Nghiên cứu Hán Nôm có công văn báo cáo cấp trên về sự việc 25 cuốn sách thất lạc để xin ý kiến giải quyết	Điều tra Mất Sách (2)
20/12/2022	"Ông Nguyễn Xuân Diện (Phó trưởng phòng Phòng Văn bản Viện Nghiên cứu Hán Nôm) thông tin sự việc trên trang cá nhân"	Công bố Thông tin (3)
21/12/2022	Viện Nghiên cứu Hán Nôm đã có 'Thông cáo về sự việc 25 cuốn sách tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm bị thất thoát'	Công bố Thông tin (1)
21/12/2022	"PGS Nguyễn Tuấn Cường, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Hán Nôm, thông báo tìm thấy 1 cuốn sách trong số 25 cuốn được cho là thất lạc"	Thu hồi Sách (3)
16/02/2023	Viện Nghiên cứu Hán Nôm báo cáo Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam về sự việc thất thoát 25 cuốn sách	Báo cáo Chính thức (4)
--/03/2023	"Viện Nghiên cứu Hán Nôm mời cơ quan an ninh để điều tra làm rõ sự việc mất tài sản"	Điều tra An ninh (4)
--/03/2025	"TS Hoàng Phương Mai bị Viện Nghiên cứu Hán Nôm cho thôi việc nhưng không chấp nhận quyết định này, vẫn đến cơ quan ngồi làm việc ở sảnh của Viện"	Tranh chấp, Chấm dứt Hợp đồng (5)
--/03-05/2025	"TS Hoàng Phương Mai gửi đơn kiện lên Lãnh đạo các cấp của Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam. Viện Hàn lâm động viên: 'cứ yên tâm, chờ họ sẽ xem xét lại'"	Kháng cáo Pháp lý (5)
--/05/2025	"PGS TS Phạm Thúy Vinh (đã nghĩ hưu từ Viện Nghiên cứu Hán Nôm 5 năm rồi) gặp và trao đổi với TS Hoàng Phương Mai tại sảnh của Viện. Viện Nghiên cứu Hán Nôm đề xuất Mai rút đơn kiện và nhận lỗi về sức khỏe để được quay lại làm việc, nhưng Mai từ chối"	Nỗ lực Hòa giải (5)
--/07/2025	Viện Nghiên cứu Hán Nôm cấm TS Hoàng Phương Mai lui tới Viện	Cấm Tiếp cận (6)
16/08/2025	Gia đình phát hiện TS Hoàng Phương Mai đã 'chọn sự ra đi nghiệt ngã nhất' ở tuổi 49	Tử vong (6)

Nguồn:

1. Minh Anh. Thất thoát 25 cuốn sách tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm: Kinh tế & Đô Thị (Cơ quan Ngôn Luận của UBND TP Hà Nội); 21/12/2022 [Available from: https://kinhtedothi.vn/that-thoat-25-cuon-sach-tai-vien-nghien-cuu-han-nom.html.

2. Thiên Điểu. Yêu cầu Viện Nghiên cứu Hán Nôm kiểm kê, làm rõ thông tin 'lại mất hơn 100 cuốn sách': Tuổi trẻ; 20/03/2023 [Available from: https://tuoitre.vn/yeu-cau-vien-nghien-cuu-han-nom-kiem-ke-lam-ro-thong-tin-lai-mat-hon-100-cuon-sach-20230320130048044.htm.

3. Quý Hiên. Viện Nghiên cứu Hán Nôm đang tìm kiếm 25 cuốn sách cổ: Vừa thấy 1 cuốn sách: Thanh Niên; 21/12/2022 [Available from: https://thanhnien.vn/vien-nghien-cuu-han-nom-dang-tim-kiem-25-cuon-sach-co-vua-thay-1-cuon-sach-1851534249.htm.

4. BacNinhTV. Yêu cầu Viện Nghiên cứu Hán Nôm kiểm kê, làm rõ thông tin 'lại mất hơn 100 cuốn sách' 20/03/2023 [Available from: https://bacninhtv.vn/tin-tuc/19/144485/yeu-cau-vien-nghien-cuu-han-nom-kiem-ke-lam-ro-thong-tin-lai-mat-hon-100-cuon-sach.

5. Kim Văn Chính. ĐỌC BÀI SAU MÀ THẤY QUÁ BUỒN: Facebook; 21/08/2025 [Available from: https://www.facebook.com/kimvanchinh/posts/%C4%91%E1%BB%8Dc-b%C3%A0i-sau-m%C3%A0-th%E1%BA%A5y-qu%C3%A1-bu%E1%BB%93n-xin-chia-bu%E1%BB%93n-v%E1%BB%9Bi-gia-%C4%91%C3%ACnh-ts-ho%C3%A0ng-ph%C6%B0%C6%A1ng-mai-m%E1%BB%99t-/9774440739325653/.

6. Lê thiếu Nhơn. Lời xưa vang vọng, người nay muộn phiền…: Tiếng Dân; 22/08/2025 [Available from: https://baotiengdan.com/2025/08/22/loi-xua-vang-vong-nguoi-nay-muon-phien/.