Nhà máy thủy điện có phải là “nguồn nguy hiểm cao độ” không?

LS Phạm Ngọc Hưng

24/11/2025

Để mọi người có thêm thông tin về nạn lũ ở Tuy Hoà (cũ), tôi xin cung cấp các quy định của pháp luật Việt Nam có liên quan:

1. Nhà máy thủy điện có phải là “nguồn nguy hiểm cao độ” không?

Theo Điều 601 Bộ luật Dân sự 2015, “nguồn nguy hiểm cao độ” bao gồm các loại phương tiện, hệ thống và hoạt động có khả năng gây thiệt hại lớn cho con người, tài sản hoặc môi trường.

Khoản 2 điều này liệt kê ví dụ:

“Nguồn nguy hiểm cao độ bao gồm: phương tiện giao thông cơ giới, hệ thống tải điện, nhà máy công nghiệp đang hoạt động, vũ khí, chất nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ, thú dữ và các nguồn nguy hiểm cao độ khác do pháp luật quy định.”

Như vậy, nhà máy thủy điện (với hồ chứa nước, đập, và hệ thống xả lũ) được xem là nguồn nguy hiểm cao độ, vì việc vận hành có nguy cơ gây thiệt hại nghiêm trọng nếu xảy ra sự cố hoặc xả lũ không đúng quy trình.

⸻

2. Khi nhà máy thủy điện xả lũ gây thiệt hại, trách nhiệm bồi thường thế nào?

Theo Điều 601 Bộ luật Dân sự 2015:

• Chủ sở hữu, người chiếm hữu hoặc người được giao quản lý, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra, kể cả khi không có lỗi, trừ trường hợp thiệt hại xảy ra hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại hoặc do sự kiện bất khả kháng.

=> Nghĩa là chủ đầu tư hoặc đơn vị quản lý vận hành nhà máy thủy điện có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho người dân nếu việc xả lũ gây thiệt hại về người, tài sản, hoa màu…

⸻

3. Cơ quan nào giải quyết và người dân cần làm gì để yêu cầu bồi thường?

Bước 1. Người dân cần thu thập chứng cứ thiệt hại: ảnh, video, xác nhận thiệt hại của chính quyền xã/phường, hóa đơn tài sản, hoặc biên bản kiểm kê.

Bước 2. Gửi đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại trực tiếp đến chủ đầu tư hoặc ban quản lý nhà máy thủy điện.

Bước 3. Nếu không được giải quyết hoặc không đồng ý mức bồi thường:

• Người dân có thể khiếu nại đến UBND cấp tỉnh, hoặc

• Khởi kiện dân sự tại Tòa án nhân dân khu vực nơi xảy ra thiệt hại, yêu cầu nhà máy bồi thường theo quy định của Bộ luật Dân sự.

⸻

4. Căn cứ pháp lý chính

• Bộ luật Dân sự 2015: Điều 584, 585, 589 (trách nhiệm bồi thường thiệt hại), Điều 601 (nguồn nguy hiểm cao độ).

• Luật Tài nguyên nước 2023và Nghị định 02/2023/NĐ-CP: quy định trách nhiệm vận hành hồ chứa, xả lũ an toàn.

• Luật Bảo vệ môi trường 2020: quy định trách nhiệm của tổ chức gây thiệt hại môi trường, tài sản, con người.

https://www.facebook.com/share/17ZnkmonBf/