Văn Hóa tiểu nông

Nam Hai Le

28/11/2025

TIỂU NÔNG Á CHÂU: học gì từ Nhật, Hàn, Sing để người Việt thoát “tính tiểu nông”

1. Tiểu nông là gì?

Tiểu nông không phải “nông dân”.

Đó là mô hình hình thành ở Việt Nam – Trung Quốc – Đông Nam Á:

— đồng bằng lúa nước, rủi ro thiên tai cao, ruộng đất nhỏ, làng xã khép kín.

Sống trong môi trường bất định → tư duy sinh tồn ngắn hạn → ưu tiên an toàn, ứng biến, đối phó.

2. Đặc tính của văn hoá tiểu nông (VN – TQ – ĐNA đều có):

— Sợ rủi ro, ngại thay đổi, thích ổn định.

— Làm theo lệ làng – trọng quan hệ – nhẹ nguyên tắc.

— Khôn lỏi cá nhân mạnh – hợp tác quy mô lớn yếu.

— Thông minh linh hoạt, nhưng thiếu kỷ luật và tiêu chuẩn.

— Thích giải quyết nhanh, nhưng yếu tư duy dài hạn và hệ thống.

3. Vì sao Nhật – Hàn – Singapore khác?

Cũng là châu Á, nhưng:

— Nhật: không có đồng bằng lúa nước lớn → không hình thành “tiểu nông”. Văn hoá Samurai + kỷ luật quốc gia tạo ra nền tảng mạnh.

— Hàn: nghèo sau chiến tranh nhưng có ý chí công nghiệp hoá cực mạnh, phá bỏ tư duy làng xã và nâng kỷ luật tập thể.

— Singapore: chủ động thiết kế văn hoá quốc gia dựa trên pháp trị, hiệu suất và kỷ luật đô thị.

4. Vì sao Việt Nam cần học họ?

Vì Nhật – Hàn – Singapore đều vượt qua “tiểu nông tính” bằng ba trụ cột:

— Kỷ luật cao hơn cảm tính.

— Nguyên tắc rõ ràng hơn quan hệ.

— Hiệu suất và tiêu chuẩn thay cho cách làm đối phó.

Ta học gì từ họ?

— Học Nhật: kỷ luật, tinh thần quốc gia, và tiêu chuẩn cao cho từng việc nhỏ.

— Học Hàn: tinh thần công nghiệp – quyết liệt – chịu khổ để bứt phá.

— Học Singapore: pháp trị mạnh, tôn trọng luật chơi, và văn hoá hiệu suất.

Tiểu nông không phải bản chất dân tộc — nó chỉ là kết quả của môi trường lúa nước và lịch sử.

Và như Nhật – Hàn – Singapore đã chứng minh:

muốn phát triển → phải thoát khỏi logic tiểu nông.

—Dr.

Series văn hoá tiểu nông (P2) -- Ảnh hưởng đến cả sách tử vi, tướng số, cách con người nhìn vào chữ "phước". 

*********

Một nền văn hoá thích “nhàn”, thích “hưởng phước”.

Không phải do con người yếu, hay gene Đại Việt kém,.... mà do một lịch sử nghèo & bất định.

Mindset tiểu nông – lúa nước kéo dài hàng ngàn năm tạo ra cả một hệ giá trị, ví dụ tướng đẹp tướng tốt là:

• mặt hưởng phúc,

• tướng chữ điền,

• tướng nhiều đất,

• tử vi–tướng số xoay quanh chữ “nhàn”, "nhiều phước".

Logic rất đơn giản:

làm nhiều = vất vả,

nhàn hạ = phước.

Bởi vì trong xã hội cũ:

• mất mùa, thiên tai, chiến tranh xảy ra liên tục,

• rủi ro cao hơn cơ hội,

• không có an sinh,

• thăng tiến gần như không tồn tại,

• sống sót mới là mục tiêu chính.

Nên “an yên – buông bỏ – đủ ăn” từng là một triết lý sinh tồn.

Nhưng cũng vì thế, cả hệ giá trị xoay vào chữ nhàn,

chứ không xoay vào chữ KIẾN TẠO.

Bản chất đến đây, các bạn sẽ nhìn ra, tử vi tướng số, ngay cả các đạo... chỉ là sản phẩm của một xã hội nông nghiệp hàng nghìn năm. Nhiều ideas nhưng chủ yếu xoáy quanh câu chuyện: 

-- Ai có phước, ai được nhàn...hơn người.

Với IQ tầm 90 thôi, đã có thể thấy:

-- Tất cả giá trị của tử vi tướng số...tất cả thầy bà cao cấp nhất xứ Việt Nam,...đều dạy lại kiến thức từ thời tiểu nông. Hầu như phải 'gạn đục khơi trong' lắm, mới có những kiến thức áp dụng được vào ở thời đại công nghiệp.

--> Việc các thầy bà vẫn kiếm ăn mạnh, chỉ phản ánh: tư duy phần lớn con người trong xã hội, dù đang có một triệu hay 100 tỉ trong bank...vẫn còn ảnh hưởng ở mindset nông nghiệp quá sâu.

Mindset công nghiệp ở các nền văn hoá dương tính lại khác:

-- Không làm gì mà đòi hưởng phước = mất danh dự, là điều xấu hổ. Kể cả là già. (Để bài sau Dr. viết về mindset công nghiệp).

— Dr.