Tác giả John Haughey
Khung gầm xe điện Hummer EV của General Motors nằm bên ngoài một sự kiện nơi Tổng giám đốc General Motors Mary Barra thông báo rằng GM đang đầu tư 7 tỷ USD, khoản đầu tư lớn nhất trong lịch sử của công ty, vào sản xuất pin và xe điện ở Lansing, Michigan, vào ngày 25/01/2022. (Ảnh: Bill Pugliano/Getty Images)
Các đề nghị xây dựng các nhà máy sản xuất pin lithium-ion và hệ thống pin tích trữ năng lượng (BESS) đang được đưa ra tranh luận trước các hội đồng quy hoạch địa phương trên toàn quốc. Những nhà máy này hầu hết đều được các quan chức liên bang và tiểu bang ủng hộ mạnh mẽ, trong đó có ít nhất một dự án nhận được sự ủng hộ của chính Tổng thống (TT) Joe Biden.
Tuy nhiên, mặc dù những nhà máy này là các nhân tố chính trong việc đáp ứng mục tiêu năng lượng xanh của TT Biden là một lưới điện phi cacbon 100% vào năm 2035, nhưng những đề nghị này vấp phải sự phản đối ngày càng tăng ở một số khu vực do những người dân gần nhà máy tiềm năng đó lo ngại về “quy trình bẩn gây ô nhiễm môi trường” cần thiết để chế tạo pin lithium và để lưu trữ năng lượng, mà các nhà chỉ trích cho rằng đang thải ra các hóa chất độc hại làm suy giảm chất lượng không khí xung quanh, gây hỏa hoạn, và có nguy cơ gây nổ cao.
Theo các tài liệu tóm tắt của một nghiên cứu từ Viện An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp Quốc gia năm 2018, “Pin li-ion có thể tạo ra các vụ nổ do tăng áp bên trong vỏ pin chống cháy hoặc chống nổ.”
Khi các dự án lưu trữ pin của các hệ thống BESS ngày càng lớn hơn, thì những lo ngại rằng những dự án này sẽ có rủi ro phát nổ cũng tăng lên tương ứng ở các khu dân cư gần các địa điểm phát triển được đề nghị.
Hồi tháng 04/2019, một lỗi bên trong một cục pin lithium trong một hệ thống lưu trữ năng lượng bằng pin lithium-ion ở Arizona đã phát nổ, khiến bốn lính cứu hỏa bị thương nặng. Vụ hỏa hoạn hồi tháng 09/2022 tại một hệ thống BESS ở California đã dẫn đến một khuyến nghị ở yên trong nhà kéo dài cả ngày cho cộng đồng gần đó.
Ngoài những rủi ro về môi trường và an toàn, những người phản đối cho rằng những công nghệ liên quan đến việc chế tạo pin xe điện thực sự đòi hỏi nhiều năng lượng và điện hơn so với việc sản xuất động cơ đốt trong.
Tuy nhiên, các đề nghị xây dựng nhà máy sản xuất pin và hệ thống BESS đang được đưa ra và được phê chuẩn trên toàn quốc với tần suất ngày càng tăng.
Hồi tháng 12/2022, Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ đã báo cáo rằng ít nhất 23 dự án pin quy mô lớn, từ 250 megawatt đến 650 megawatt, đã được phê chuẩn trên toàn quốc và sẽ đi vào hoạt động vào năm 2025.
Trong khi đó, các nhà máy BESS nằm trong quy hoạch ở California, West Virginia, Arizona, và New Mexico, với một nhà máy ở New York và hai nhà máy ở Alberta, Canada, đã bị rút lại hoặc từ chối kể từ tháng Một.
Các nhóm địa phương ở Colorado và Arizona đang thách thức quy hoạch và các giấy phép khác cần thiết cho các nhà máy sản xuất pin, trong khi những người phản đối cấp cơ sở ở Maryland đang đấu tranh nhằm ngăn chặn một dự án BESS tiện ích. Với sự giúp đỡ của các nhà lập pháp tiểu bang và các dân biểu trong Quốc hội, các cư dân Staten Island đã buộc một đề nghị BESS khác phải bị rút lại.
Các xe điện đang được sạc tại một trạm sạc ở Irvine, California, vào ngày 28/01/2022. (Ảnh: Paul Bersebach, MediaNews Group, Orange County Register/Getty Images)
Colorado: Những người phản đối sử dụng ứng dụng Nextdoor
Cũng vào ngày 06/03, ngày xảy ra một vụ cháy pin lithium-ion bị lỗi ở quận Bronx, New York khiến khoảng 200 lính cứu hỏa phải dùng hết sức để dập lửa, Amprius Technologies đã công bố kế hoạch xây dựng một nhà máy pin lithium-ion trị giá 190 triệu USD, rộng 775,000 bộ vuông (khoảng 72,000 mét vuông) ở Brighton, Colorado.
Những cư dân Brighton sống gần đó đang lên tiếng phản đối kế hoạch xây dựng nhà máy sản xuất pin lớn nhất ở Colorado của công ty có trụ sở tại California này, nhưng sự phản đối của họ không có khả năng ngăn chặn một thỏa thuận đã thu hút sự hoan nghênh của lưỡng đảng khi dự án này được công bố.
Các nhà lập pháp Colorado, Thống đốc thuộc Đảng Dân Chủ Jared Polis, và Thượng nghị sĩ John Hickenlooper (Dân Chủ-Colorado), một cựu thống đốc, đều ủng hộ đề xướng xây dựng nhà máy này. Amprius Technologies cho biết nhà máy này sẽ tạo ra hơn 330 việc làm với mức lương trung bình hơn 65,000 USD.
Nhưng những người dân sống quanh khu dự án tiềm năng nói trên cho biết nhà máy dự kiến đi vào hoạt động vào năm 2025 này nằm ở phía bên kia đường của khu dân cư và cách nhiều trường học, Trung tâm Y tế Platte Valley, và nhà máy nước của thành phố chưa đầy một dặm.
Người dân cho biết các hóa chất gây ung thư và các chất lỏng dễ cháy được sử dụng để sản xuất pin lithium-ion khiến nhà máy này trở nên nguy hiểm đối với sức khỏe của họ nói riêng và môi trường nói chung.
Sử dụng ứng dụng truyền thông xã hội, Nextdoor, những người dân sống gần dự án này đã cùng nhau phản đối đề xướng xây dựng nhà máy và đệ trình một bản kiến nghị có chữ ký của 300 cư dân kêu gọi Hội đồng Thành phố Brighton từ chối một thay đổi quy hoạch trước đó mà Amprius Technologies cần để bắt đầu xây dựng cơ sở sản xuất pin.
Sự phản đối của những người dân sống gần đó không có khả năng ngăn cản nổi dự án này. Quận Adams đã cung cấp cho công ty này một loạt ưu đãi, và Hội đồng thành phố Brighton đã cho phép giảm 929,000 USD tiền sử dụng và giảm thuế bất động sản.
Amprius cho biết công ty này đã chọn Brighton thay vì các địa điểm ở Texas và Georgia vì thành phố này đã có một tòa nhà rộng 1.3 triệu bộ vuông (khoảng 120,774 mét vuông) với “một bố cục cấu trúc lý tưởng cho một nhà máy sản xuất pin lithium-ion quy mô gigawatt giờ.”
Công ty còn cho biết những lo ngại về các nguy cơ sức khỏe tiềm ẩn xuất phát từ nhà máy là không có cơ sở và công ty sẽ “tuân thủ toàn bộ yêu cầu quy định về môi trường, sức khỏe, và an toàn của liên bang, tiểu bang, và địa phương.”
Tổng giám đốc Amprius Technologies, Tiến sĩ Tôn Khang (Kang Sun) cho biết công ty đã phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Phát triển Kinh tế Colorado, Quận Adams, và thành phố này “để đáp ứng nhu cầu thị trường đáng kể đối với công nghệ lithium-ion anode silicon đột phá của chúng tôi.”
Nhà máy sẽ có năng lực sản xuất năng lượng tối đa là 10 gigawatt giờ.
Khoản đầu tư 190 triệu USD của Amprius bao gồm khoản tài trợ 50 triệu USD từ Văn phòng Sản xuất và Chuỗi cung ứng của Bộ Năng lượng Hoa Kỳ được cung cấp theo Luật Cơ sở hạ tầng Lưỡng đảng năm 2021.
“Chúng tôi cần nhiều pin hơn để cung cấp năng lượng cho tương lai, và bây giờ chúng tôi sẽ sản xuất nhiều pin hơn ngay tại Colorado,” ông Polis cho biết trong một tuyên bố hồi tháng Ba. “Chúng tôi rất vui mừng được chào đón công ty Amprius đến Colorado, mang đến hơn 300 công việc mới được trả lương cao, và tham gia cộng đồng doanh nghiệp hợp tác và sáng tạo của Colorado.”
Không chắc chắn khi nào bản thay đổi quy hoạch được đề xướng này sẽ được đệ trình trước hội đồng thành phố. Hôm 15/04, Amprius đã ký một hợp đồng thuê chính thức với chủ đất tùy thuộc vào việc thay đổi quy hoạch được bảo đảm trước ngày 01/07/2024.