Lê Thanh Tùng
Quan sát từ Washington. DC
18/8/2025
Cuộc chiến Nga – Ukraine đã kéo dài gần bốn năm. Máu đã đổ, hàng triệu sinh mạng đã mất, hàng triệu gia đình phải bỏ quê hương đi lánh nạn. Châu Âu thì bất ổn, còn thế giới thì mệt mỏi vì những hệ lụy lan tỏa khắp mọi mặt: từ kinh tế, năng lượng cho đến an ninh toàn cầu. Trong bối cảnh ấy, một cuộc gặp quan trọng đã diễn ra: Tổng thống Donald J. Trump ngồi đối diện với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cùng nhiều lãnh đạo châu Âu. Đây không chỉ là một sự kiện ngoại giao, mà còn là phép thử – liệu có thể mở ra con đường chấm dứt một trong những cuộc chiến khốc liệt nhất thế kỷ XXI hay không.
Ngay khi mở lời, Tổng thống Trump giữ phong cách quen thuộc: thẳng thắn, trực diện. Ông nói rõ rằng “Nga phải chấm dứt cuộc chiến này. Ukraine có thể kết thúc ngay lập tức nếu muốn, và tôi tin điều đó hoàn toàn khả thi.” Câu nói ấy như một tuyên bố, khẳng định hòa bình không phải chuyện xa vời, mà hoàn toàn nằm trong tầm tay nếu có quyết tâm chính trị.
Tổng thống Trump cũng nhắc lại nguyên tắc của mình: Mỹ không viện trợ “cho không” vũ khí. Thay vào đó, đó sẽ là sự trao đổi công bằng. NATO và các đồng minh châu Âu trả tiền, còn Ukraine sẽ được nhận những hệ thống tối tân nhất, như Patriot – loại mà ông mô tả là “gần như bắn trúng 100%”. Đây là thông điệp kép: vừa bảo vệ lợi ích Mỹ, vừa chứng minh Mỹ vẫn là bệ đỡ vững chắc cho đồng minh.
Ngồi đối diện, Tổng thống Zelenskyy hiện lên hình ảnh một lãnh đạo quả cảm nhưng mệt mỏi. Ông nói về những ngày đêm mà Ukraine phải hứng chịu bom rơi, pháo nổ, thương vong và mất mát. “Chúng tôi là dân tộc mạnh mẽ. Chúng tôi ủng hộ giải pháp ngoại giao mà Tổng thống Trump đề xuất. Chúng tôi sẵn sàng cho hòa bình,” ông nói. Nhưng rồi ông cũng thừa nhận, để có thể tổ chức bầu cử dân chủ, Ukraine phải có được một môi trường an ninh toàn diện – trên bộ, trên không và trên biển. Khi bom đạn còn nổ, dân chủ vẫn chỉ là giấc mơ xa vời.
Trong lúc ấy, một phóng viên đã đặt câu hỏi trực tiếp: “Thưa Tổng thống Zelenskyy, ông muốn nhận thêm gì từ Hoa Kỳ để có thể tiến tới hòa bình?”
Tổng thống Zelenskyy không né tránh. Ông nói rằng Ukraine cần hai điều: một quân đội đủ mạnh và sự hỗ trợ toàn diện từ các đồng minh. Đó là vũ khí, là hệ thống phòng không, là các chương trình huấn luyện binh sĩ, là tình báo và hợp tác trên mọi lĩnh vực. “Chúng tôi biết ơn khi được mua vũ khí từ Hoa Kỳ. Chúng tôi cần tiếp tục chương trình này, đặc biệt là về phòng không. Mỗi khẩu đội phòng thủ, mỗi quả tên lửa chặn được đều có thể cứu hàng ngàn mạng sống. Chúng tôi cần nhiều hơn thế để tái trang bị và bảo vệ đất nước.”
Đáp lại, Tổng thống Trump gật đầu, nhấn mạnh rằng Mỹ có vũ khí tốt nhất thế giới, và rằng Ukraine đang sở hữu những hệ thống gần như hoàn hảo như Patriot. Ông khẳng định việc bán vũ khí cho Ukraine không chỉ là thương mại, mà còn là một cách để NATO và Mỹ bảo đảm rằng Ukraine đủ sức chống trả và giữ vững hòa bình nếu thỏa thuận được ký kết.
Trong khi các nhà lãnh đạo tính toán chiến lược, một chi tiết cảm động lại trở thành điểm sáng: Đệ nhất phu nhân Mỹ đã viết thư tay gửi cho Tổng thống Vladimir Putin, kêu gọi chấm dứt chiến tranh vì trẻ em và tương lai của chúng. Tổng thống Trump kể lại với niềm tự hào rằng Tổng thống Putin đã “đón nhận tốt đẹp” bức thư này. Nó khiến cả thế giới nhớ rằng đằng sau những bản đồ địa chính trị và dãy số vũ khí, vẫn là con người, là những đứa trẻ, là những gia đình.
Tổng thống Trump nhiều lần nhắc lại: điều thế giới cần không phải là một “hòa bình tạm bợ” hai năm, rồi lại quay về với chiến tranh. Cái ông muốn là một nền hòa bình lâu dài, vĩnh viễn. Ông nói đến một cơ chế an ninh kiểu NATO, nhưng chưa vội cho Ukraine gia nhập đầy đủ. Đó là bước đi vừa đủ để trấn an Kiev và châu Âu, nhưng không dồn Tổng thống Putin vào thế chân tường.
Tổng thống Trump cũng không bỏ qua cơ hội chỉ trích truyền thông Mỹ – lực lượng mà ông cho rằng “ghét Trump bất kể ông làm gì”. Ông nêu ví dụ: nếu Tổng thống Putin đến Mỹ, báo chí sẽ nói đó là thất bại. Nếu Tổng thống Putin không đến, họ cũng bảo thất bại. “Truyền thông đã mất hết uy tín,” ông kết luận. Cùng lúc, ông gắn thêm thông điệp nội bộ: bầu cử Mỹ phải sạch, phải thật. Ông cam kết loại bỏ bỏ phiếu qua thư mà ông coi là tham nhũng, thay bằng phiếu giấy chống giả. Với ông, một nước Mỹ mạnh trước hết phải có biên giới vững chắc và bầu cử công bằng.
Điểm nhấn cuối cùng khiến dư luận chú ý: Tổng thống Trump tiết lộ rằng ông sẽ gọi điện trực tiếp cho Tổng thống Putin ngay sau cuộc họp. “Nếu thành công, chúng ta có thể chứng kiến một bước ngoặt lịch sử. Nếu thất bại, chiến sự sẽ còn tiếp tục. Nhưng cơ hội kết thúc chiến tranh là có thật,” ông nói.
Ông kết thúc bằng một thông điệp ngắn gọn nhưng giàu ý nghĩa: “Chúng tôi yêu mến người dân Ukraine, chúng tôi cũng yêu mến người dân Nga. Chúng tôi muốn chấm dứt cuộc chiến này.”
Cuộc gặp ấy có nhiều tầng ý nghĩa. Với Ukraine, đây là tia hy vọng rằng họ không bị bỏ rơi sau bốn năm khổ đau. Với Nga, đây là tín hiệu rằng vẫn còn lối thoát ngoại giao thay vì đường cùng. Với châu Âu, đây là cơ hội giảm bớt gánh nặng tị nạn và bất ổn. Còn với Mỹ, đây là dịp để Tổng thống Trump khẳng định vai trò lãnh đạo toàn cầu và lấy lại uy tín trước cử tri trong nước.
Phong cách của Tổng thống Trump thể hiện rõ: vừa cứng rắn, vừa thực dụng, nhưng cũng biết cách chạm đến cảm xúc con người. Trong khi đó, Tổng thống Zelenskyy hiện lên như một nhà lãnh đạo kiên định nhưng kiệt sức, luôn trông chờ sự bảo đảm từ phương Tây.
Hòa bình cho Ukraine vẫn còn là một bài toán nhiều ẩn số. Nhưng nhìn cách Tổng thống Trump hành xử, có thể thấy ông đang cố gắng định vị mình là “kiến trúc sư hòa bình” – người có thể hàn gắn hai dân tộc và tái lập trật tự an ninh ở châu Âu. Nếu thành công, đó sẽ là một trong những di sản chính trị lớn nhất của ông trong lịch sử hiện đại nước Mỹ.
https://www.facebook.com/anthonylethanhtung
Không có nhận xét nào