Cãi nhau vì 0,16% sai số - Câu chuyện số liệu việc làm của Mỹ
USAFacts: Tuyên bố về tin tức mới nhất từ Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ (BLS)
Ho Quoc Tuan
02/8/2025
Tối qua có một số bạn không hiểu về background câu chuyện non-farm payroll nhưng chém gió như thể mình là chuyên gia nên mình viết lại một số điểm ở đây.
1. Cái base của con số công bố người ta là tổng NFP, là 159,5 triệu lao động trên bảng lương nonfarm payrolls. Tổng revise 2 tháng được cho là cao "đặc biệt" là 258k, nghĩa là ... 0,16%.
Có mấy bạn thích thể hiện kiểu nếu người ta revise số sai 0,16% so với tháng trước thì là kinh dị lắm, là "không chấp nhận được". Mình nghĩ ai làm việc với bạn chắc có thể confirm coi bạn có chính xác như vậy trong cuộc đời không.
2. Nhiều bạn không hiểu rằng đây là con số lấy từ survey chọn mẫu chứ ai mà có khả năng đi điều tra gần 160 triệu con người ai có job, ai không.
Mà bạn biết rồi, làm thống kê mà làm survey chọn mẫu, thì còn khuya mới có chuyện chính xác.
Đây là con số ước tính ra từ điều tra hơn 120 nghìn doanh nghiệp và cơ quan chính phủ (ước tính khoảng 1/3 tổng population số người nhận non-farm payroll) rồi lại ước tính số việc làm cho gần 160 triệu người. Và số liệu survey lấy về lần đầu cũng là chưa chính xác. Và ngay cả các điều chỉnh thì cũng cần "benchmark" lại thêm định kỳ hàng năm.
Hiểu nôm na, là chính các ông đi trả lời survey có thể điền thiếu, quên điền, điền sai, vì chính công ty của mấy ổng bả update không kịp. Xong rồi cái người thu thập vì vậy cũng gửi data về lần đầu thiếu chính xác.
Chính vì vậy con số này chủ yếu để trader đánh đấm ngắn hạn, xổ số bắt trend, còn economist nếu làm phân tích số này luôn phải dựa vào một chuỗi phân tích time series về phân tích trend, cấu phần ổn định và với mình thì mình duy trì một cái spreadsheet đánh giá "độ bất ổn" của số liệu NFP để predict NFP "surprises".
Để đánh giá vĩ mô thì cần nhiều tháng data và xu hướng rõ ràng hơn. Có bạn nói AI không thể giúp sao? Có câu "garbage in, garbage out", số liệu đầu vào thu thập có độ lệch thế kia thì AI chạy bằng cơm hay bằng điện cũng không thể khiến nó tốt hơn nhiều được.
Chính vì cái bản chất này mà NFP là một trong các macro trading signals mà một số quỹ ở Sydney và London mình quen có dùng và mỗi một macro team sẽ có 1 bí quyết riêng.
Nhưng tất cả đều hiểu NFP là số rất thiếu chính xác do bản chất thu thập dữ liệu nó là như vậy. Điều mà nhiều người lãnh khá nhiều tiền có thể làm là dự báo "directional revision" nghĩa là hướng điều chỉnh, chứ cũng không thể tin vào số dự báo điều chỉnh của mình. Mình chưa rõ mấy bạn chê người ta thì có thể làm được gì tốt và được trả bao nhiêu tiền mỗi tháng để hôm qua nói mấy người làm thống kê đó không có năng lực.
Nói cách khác, NFP là một dữ liệu tham khảo xu hướng thị trường việc làm, không phải là con số thống kê từng nhà từng hộ mà người ta có thể lấy được thì ở đâu ra mà chính xác?
Chính BLS cũng nhấn mạnh trong phương pháp luận của họ (mà chắc đa số retail trader chưa bao giờ đọc)
"Statistics based on the household and establishment surveys are subject to both sampling and nonsampling error. When a sample, rather than the entire population, is surveyed, there is a chance that the sample estimates may differ from the true population values they represent."
3. Bản thân trong mỗi technical report mỗi quý, BLS sẽ update "confidence interval" là một "khoảng tin cậy sai số" mà ở đó giúp anh em cày data vĩ mô chuyên nghiệp đánh giá mức độ tin cậy của cái con số ước tính ví dụ 100k, 140k hay 73k mà bà con đang nói thật ra nó có thể chạy từ -135.8k đến +100k chẳng hạn.
Nghĩa là số 73k có thể revise xuống âm không chừng trong tháng sau, hoặc có thể lên 173k.
Và một điều là BLS cũng chỉ có thể giả định là sai số của họ với tất cả nỗ lực là trong 90 percentile.
Mình hold một cái spreadsheet modelling mấy cái này trong 15 năm trở lại đây. Tất cả những con số đến giờ đều trong 80 percentile (đa số trong 90 percentile) error. Và như mình chỉ ra, con số trên tổng thể là revise lại chỉ 0,16% (tính tổng 2 tháng hơn 250k điều chỉnh đó).
Nó thấp hơn 1-month revise down 0,5% trong quá khứ.
Tóm lại, tối qua mình thấy được một số thiên tài nghĩ rằng làm survey thống kê trên 120 nghìn doanh nghiệp (ước tính khoảng 1/3 tổng population số người nhận non-farm payroll) rồi ước tính số việc làm cho gần 160 triệu người mà không cần điều chỉnh quá 0,16% khi bạn có update số chính xác hơn hàng tháng và nhảy ra nói rằng "không chấp nhận được", bla bla.
=============
BONUS: Thêm một background cho các bạn nào chưa biết câu chuyện lịch sử công bố số NFP cũng vui vui ở VN vào những năm pre-2009.
Khi mình mới đi làm ở phòng kinh doanh tiền tệ của Eximbank vào khoảng đầu 2003, thì việc đầu tiên là được giao viết 1 tờ A4 bản tin hàng ngày (in 2 mặt).
Ngày xưa Bloomberg và Reuters Xtra terminal hổng có xịn như bây giờ, hổng có copy paste ra rồi kêu Google hay AI dịch (hồi đó Google chưa có translate và search còn rất thô sơ và không ai viết về mấy cái này nhiều trên blog hay gì). Hồi đó chưa có FB chém gió nha mấy bạn.
Và số NFP chỉ được Bloomberg report mỗi 2 dòng trên terminal chứ không có xịn xò như bây giờ.
Muốn có số chi tiết phải ... đi xin. Một bank nào đó nước ngoài có liên hệ tốt sẽ có được một cái bảng số in, rồi fax qua cho anh em. Mà quan hệ tốt họ mới cho mình xin.
Khoảng 3 ngày sau thì Bloomberg mới cho được cái bảng A1 Appendix trên Bloomberg terminal nhìn như gõ bằng máy đánh chữ nên muốn làm đẹp phải tự vẽ bảng trong Excel/Word lại.
Chính vì vậy anh em cùng thời với mình mới có thời gian soi từng số và hiểu được qui trình revision số, cũng như độ volatility của mấy con số này.
Kết luận đơn giản, NFP là một con số để trading và chỉ là một trong hàng nghìn số liệu BLS công bố trong báo cáo việc làm. Nhưng bà con hiện nay mình thấy đang chém gió như thể nó là con số chắc chắn trúng.
Còn chuyện ông Trump cáo buộc bà lãnh đạo BLS có cố tình chơi xấu ông không thì có trời mới biết.
Vì trong những điều chỉnh chủ quan ra số cuối cùng có rất nhiều parameters để điều chỉnh, người ta có thể tạo áp lực cho bất kỳ lúc nào, bất kỳ đâu. Nhưng "bằng chứng" cho chuyện đó thì chắc chắn cụ không có vì nó có rất nhiều yếu tố chủ quan trong các quyết định điều chỉnh, rất khó có đúng sai.
Vì vậy cụ cứ tố người ta rồi cho nghỉ vì cụ có quyền. Thế thôi.
Còn may tổ tiên nước Mỹ tính trước nên không cho ông tổng thống cái quyền đó với Fed.
Nhưng giờ bà con trên thị trường đang tự hỏi là tui có thể tin số BLS công bố về thị trường việc làm nữa không khi mà ai ông tổng thống không thích cách công bố số thì bị ép nghỉ?
Vậy thôi sao hổng kêu ổng tự vẽ số ra công bố luôn cho rồi?
USAFacts: Tuyên bố về tin tức mới nhất từ Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ (BLS)
Tại USAFacts, chúng tôi phụ thuộc rất nhiều vào dữ liệu từ Cục Thống kê Lao động (BLS) mỗi ngày để giúp người dân Hoa Kỳ hiểu rõ điều gì đang xảy ra trong nền kinh tế — từ lạm phát, việc làm, tiền lương và nhiều vấn đề khác.
Sáng nay, Tổng thống đã ra lệnh sa thải Ủy viên BLS. Hoàn cảnh của quyết định này — diễn ra ngay sau báo cáo việc làm thấp hơn dự kiến hôm nay — đã làm dấy lên lo ngại về khả năng chính trị hóa trong tương lai đối với một trong những cơ quan dữ liệu kinh tế quan trọng nhất của chúng ta.
Hoa Kỳ từ lâu đã được xem là chuẩn mực toàn cầu về dữ liệu kinh tế chính xác nhờ sự độc lập dành cho các cơ quan thống kê. Chính trị hóa quá trình này là một sự lệch hướng nghiêm trọng khỏi truyền thống đó. Chính quyền này — và mọi chính quyền — cần phải bảo vệ tính độc lập đó.
Làm suy giảm niềm tin vào số liệu chính thức sẽ đe dọa tính toàn vẹn của dữ liệu mà hàng triệu người Mỹ — từ các lãnh đạo doanh nghiệp đến cử tri thường dân — phụ thuộc vào để hiểu nền kinh tế.
Dữ liệu về việc làm, giá cả và tiền lương là của người dân Mỹ. Tiền thuế của họ tài trợ cho công việc này, và họ xứng đáng được tiếp cận thông tin chính xác, kịp thời và không bị can thiệp chính trị.
Để bảo vệ niềm tin của công chúng, mọi cơ quan chịu trách nhiệm về dữ liệu chính phủ phải giữ được tính độc lập và tránh xa áp lực chính trị. Quyết định hôm nay đã đặt niềm tin vào số liệu thống kê chính phủ trong tay chính quyền này.
Như Tổng thống đã nói, “Những con số quan trọng như vậy phải công bằng và chính xác, không thể bị thao túng vì mục đích chính trị.” Những bước đi tiếp theo của ông ấy phải thực sự phù hợp với những giá trị đó.
USAFacts
Ngày 1 tháng 8 năm 2025
Không có nhận xét nào