Nguyễn Nam Hải /Trương Nhân Tuấn
22/11/2025
Xóa tên Phú Yên là xóa cả "phú quí" lẫn "bình yên"...
Tỉnh Phú Yên, địa vực tính từ đèo Cù Mông đến núi Thạch Bia (đèo Cả), với thung lũng sông Ba và đầm Xuân Đài, là hai kho lúa gạo và lương thực của các tỉnh miền Trung. Phú Yên không phải là vùng đất mới khai hoang, như Pleiku, Darlac, Kontum... mà là một vùng đất rất cũ, có khi cũ hơn cả Hà nội, tên là Lâm Ấp.
Tổ tiên người Việt mở cõi về phương Nam. Cái cách đặt tên cho những vùng đất "mới" là cả một triết lý thâm sâu, hiệu lực như một "lá bù trấn yễm".
Năm 1741 vua Lê Thánh Tôn hạ thành Trà Bàn (Chà Bàn, Đồ Bàn) và đặt mốc phân định giữa Việt và Chiêm là núi Thạch Bia. Chà Bàn của nước Chiêm được cải tên thành Bình Định của Đại Việt. Cái tên này tổ tiên ta đặt ra không phải do tùy hứng. Nghĩa đúng của bình định là “dẹp yên, làm cho yên ổn”. Sau khi yên ổn rồi thì Bình Định (viết hoa) có nghĩa là “bình yên và ổn định”. Bình Định được giữ tên, từ thời Pháp thuộc, cho đến thời VNCH.
Phú Yên nguyên thủy là vùng đất mang tên Ayaru với "thành Hồ" là kinh đô mới của Chiêm thành sau khi thất thủ Chà Bàn. Năm 1611 chúa Nguyễn Hoàng chinh phục được đất này và đổi tên thành "Phú Yên". Tên này đặt cũng không phải tùy hứng mà nó có ý nghĩa sâu sắc là "trù phú và thanh bình".
Tiếp theo Chúa Nguyễn Phúc Tần chiếm đất Kautara của Chiêm. Đất này được đổi tên thành trấn Bình Hòa. Bình Hòa có ý nghĩa là "yên ổn và êm đềm". Sang thời Minh Mạng, từ đất Bình Hòa lập ra phủ Khánh Hòa. Khánh Hòa có nghĩa là "hòa bình, an lạc và thịnh vượng". Tên này cũng không phải do tùy hứng mà là cả một tầm nhìn chiến lược của một đấng quân vương.
Đến năm 1693, sau khi bắt được vua Xiêm giải về Phú Xuân (Huế), toàn bộ đất Chiêm, lúc đó có tên Panduranga, được đổi tên là Trấn Thuận Thành. Đến năm 1697 đất này thuộc Đại Việt. Thuận thành có nghĩa là "thành công, đã đạt được mục tiêu".
Năm 1832 đất này đổi tên là Bình Thuận, gồm hai trấn có tên Ninh Thuận (Phan rang) và Hàm Thuận (Phan Thiết). Ninh thuận: ninh có nghĩa là an bình thuận có nghĩa là thuận lợi.
Chúng ta thử nghĩ lại, từ những cái tên : Bình Định "bình yên và ổn định; Phú Yên "trù phú và thanh bình"; Bình Hòa "yên ổn và êm đềm"; Khánh Hòa "hòa bình, an lạc và thịnh vượng"; Thuận thành "thành công, đã đạt được mục tiêu"; Ninh thuận "an bình và thuận lợi...
Ý nghĩa của chúng sâu sắc như thế nào trong quan niệm địa chính trị ở thời nay!!
Thung lũng sông Ba, còn gọi là sông Đà Rằng, tôi đã từng đi qua, suốt liên tỉnh lộ số 7, cho tới Củng Sơn. Tôi đã thấy những công trình dẫn thủy nhập điền, với một con đập chặn nước và hệ thống kinh rạch, từ thời Pháp để lại. Thung lũng sông Ba phì nhiêu không hề kém đồng bằng sông Hồng. Đây là một vùng đất thấp, hai bên là núi, dân chúng đông đảo. Người Pháp đã thấy những hiểm nguy cho dân chúng nếu có lũ lụt. Đập Đồng Cam được xây dựng, ngoài mục đích dẫn thủy nhập điền, còn có mục đích giữ nước đổ xuống từ Cheo Reo (Phú Bổn).
Mất Đồ Bàn (Bình Định) và thành Hồ (Phú Yên), mất hai kho lương thực chiến lược, người Chiêm mất nước.
Tổ tiên chúng ta muốn giữ đất này, muốn đầu tư vào vùng đất trù mật này và biến chúng thành một vùng đất yên bình và thịnh vượng. Từ những cái tên, mà nếu truy đến ngữ nguyên, chúng có nghĩa như một "lá bùa thiêng yểm".
Những cái tên Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Bình Thuận, Ninh Thuận... cho đến tên "Tây Ninh". Tây ninh là một "lá bùa thiêng yểm" giữ an bình bờ cõi phía Tây. Tên Phú Quốc (phú quốc cường binh - nước giàu quân mạnh), Kiên Giang, An Giang, Hà Tiên... đều có những ý nghĩa sâu xa, đều là những "lá bùa" trấn quốc.
Sau 1975 nhà nước CSVN đã xây trên con sông Đà Rằng (sông Ba) nhiều con đập thủy điện, đặc biệt đập Sông Ba Hạ. Đập này là một "trái bom nước" đặt trên đầu những người dân sinh sống ven sông Ba, từ chân đèo Cheo reo, từ Củng sơn ra biển.
Từ ngày ông Tô Lâm ra chủ trương "sốc lại giang sơn", cái tên Phú Yên (và Tuy Hòa) bị khai tử. Lá bùa "giàu có và bình yên" đã bị gỡ ra. Cái tên Darlac chỉ mới có từ năm 1904, được Pháp đặt tên cho vùng lãnh thổ trên cao mới sáp nhập vào VN.
Tôi không tin dị đoan. Nhưng những cái gì là "truyền thống" của tổ tiên tôi luôn tôn kính và gìn giữ. Tuy ở nước ngoài nhưng mỗi năm vào dịp tết, nhà tôi vẫn gói bánh tét và cúng giỗ ông bà. Những đứa con tôi, tất cả đều khoa học gia, khi tề tựu lại là thắp nhang và khấn vái tổ tiên trước bàn thờ.
Tôi cho rằng thiên tai đổ xuống VN, ngoài vụ "gỡ những lá bùa thiêng", còn có vụ treo cờ "không đúng cách" trong các dịp 30 tháng 4 và 2 tháng 9.
Đã có lần tôi cảnh cáo một người "có danh phận" trong một tút viết về thủ tục "cắm cờ". Cắm cờ ở chốn "không phù hợp" có thể ảnh hưởng đến vận nước. Đúng y chang. Sau lời cảnh cáo là trận bão cực lớn, quét qua vùng thượng du Bắc Việt làm chết rất nhiều người.
Cờ nước, tức quốc kỳ, không thể cắm chỗ nào cũng được và lúc nào cũng được. Cờ nước chỉ cắm ở nói chốn tôn nghiêm. Cắm cờ phải có qui củ. Không cắm cờ nước ở những nơi lụp xụp, tối tăm. Không dùng cờ nước để trang trí. Không để bùn đất bám vào lá cờ v.v...
Thử suy nghĩ lại những gì đã xảy ra với lá "quốc kỳ" trong hai ngày "lễ lớn".
Thiên tai xảy ra là hiện tượng vật lý tự nhiên. Phần lớn bão tố trong khu vực thường xảy ra trong khu vực "tropique du cancer - đường hoàng đạo", tức là đường bắc chí tuyến đi qua đảo Đài loan. Nhưng bão tố, lũ lụt xảy ra ngày một nhiều, và những cơn bão, những đám mây gây lụt lớn... ngày càng chuyển hướng về phía nam. Đó là do con người.
Theo dõi vệ tinh dự đoán thời tiết (miễn phí) hồi tuần rồi để theo dõi các cơn bão ở VN, tôi có dự đoán là các tỉnh miền Trung sẽ có mưa lớn. Trong buổi nói chuyện trên đài SBTN hôm thứ tư, tuy ngoài vấn đề, tôi có cảnh báo lũ lụt lớn khu vực đồng bằng sông Đà rằng. (Tôi thấy hiện thời đang có những đám mây (gây lũ lụt) trên bầu tời phía Nam, vùng ĐNSCL đến mũi Cà mau).
Tất cả đều có thể dự phòng.
Ở đồng bằng sông Ba, người ta dự phòng bằng cách "cho nổ trái bom nước", bằng cách xả lũ đập Sông Ba Hạ, cho ngập toàn bộ các làng xã dọng theo con sông Ba.
Theo tôi con số tổn thất sẽ cực kỳ thê thảm.
Trở lại vấn đề, ông Tô Lâm "sốc lại giang sơn", nhân dịp muốn xóa trắng lịch sử công lao mở nước và dựng nước của các Chúa Nguyễn và triều đài nhà Nguyễn bằng cách đổi tên, hay xóa tên các địa danh lịch sử. Không biết do thiếu hiểu biết hay do cố ý, ông đã gỡ "lá bùa thiêng yễm" ở Đồ Bàn, ở Thành Hồ... Bình Định sau trận lũ không còn là Bình Định nữa. Khánh Hòa trở thành bình địa, không còn vết tích "hòa bình, an lạc và thịnh vượng".
Còn Phú Yên ? Mỗi giờ qua là tin tức "xác chết đếm không hết" lại gởi về...
Bài hát Hận Đồ Bàn của Deepstream Studio Official.
Hình lũ lụt ở Phú Yên mà họ gọi là lũ lụt ở Darlac:
https://www.youtube.com/watch?v=FlxhYBTGiwM
Nhân dân VN còn mắc nợ cncs đến bao giờ nữa?
Thiên tai thì ít nhân tai thì nhiều...
Đáp án của bài toán "Kttt-đh-xhcn" đã có qua cơn lũ xả đập thuỷ điện và hồ chứa nước của miền trung Qui Nhơn, Phú Yên, Khánh Hoà!
Tội ác này do kẻ nào gây ra và mang về VN? Muốn giải quyết bất cứ vấn đề nào; phải tìm hiểu nguyên nhân gốc!
TẠI SAO THỦY ĐIỆN MIỀN TRUNG VIỆT NAM HAY PHẢI "XẢ LŨ" ĐÚNG LÚC MƯA TO?
https://www.facebook.com/share/p/1A5Ni5BAg9/?mibextid=wwXIfr
LŨ TỰ NHIÊN KHÁC VỚI XẢ LŨ ĐỪNG ĐÁNH TRÁO KHÁI NIỆM
https://www.facebook.com/share/p/15rQBrApGW/?mibextid=wwXIfr
KHI TOÀN DÂN IM LẶNG CÚI ĐẦU
Jang Kều
https://www.facebook.com/share/p/17T5T22LXg/?mibextid=wwXIfr
THUỶ ĐIỆN QUẢNG NAM
https://www.facebook.com/share/v/14PBr5ciJ28/?mibextid=wwXIfr
Facebook Trương Nhân Tuấn
Không có nhận xét nào